Hayabusa & Itokawa - Nieuwsarchief
Hayabusa
25 augustus 2011


Uit het onderzoek van deeltjes van de planetoïde Itokawa blijkt, dat de meeste meteorieten
die op aarde worden gevonden, afkomstig zijn van planetoïden.

Hayabusa bereikte Itokawa in 2003 en slaagde er, ondanks de nodige technische problemen,
in om een klein beetje stof van het oppervlak op te vangen. De capsule met stofdeeltjes van de planetoïde
landde in juni 2010 in de Zuid-Australische woestijn.

De samenstelling van de deeltjes komt overeen met die van chondrieten, dit is de meest voorkomende klasse
van steenmeteorieten die op aarde worden gevonden.

Het verzamelde stof heeft minder dan acht miljoen jaar op het oppervlak van Itokawa gelegen. Het stof is langdurig
verhit geweest tot een temperatuur van ongeveer 800 graden, dit betekent dat het materiaal afkomstig is van een
grotere planetoïde. Onderzoekers gaan ervan uit dat Itokawa uit brokstukken van een uiteengevallen planetoïde bestaat.

Itokawa is te klein om zo'n hoge temperatuur te bereiken.
Daarom wordt nu gedacht dat Itokawa uit brokstukken van een uiteengevallen planetoïde bestaat.

In 2016 hoopt NASA een ruimtesonde te lanceren die bodemmonsters van een planetoïde gaat verzamelen.


De Hayabusa capsule terug op aarde in Woomera, South Australia



Hayabusa keert na zeven jaar terug
13 juni 2010


Hayabusa heeft een reis van ruim zeven jaar volbracht tot voorbij de baan van Mars
en weer terug naar de aarde. Geen ander ruimtevaartuig is zo ver weg geweest.

De terugreis van Hayabusa liep door een brandstoflek drie jaar vertraging op
en in november vorig jaar waren er besturings- en motorproblemen.

Hayabusa brengt een 40 centimeter grote capsule terug met hopelijk
een monster van de planetoïde Itokawa.

De capsule is dankzij een hitteschild en een parachute ongeschonden om vier uur
Nederlandse tijd geland op het militaire testgebied Woomera in Zuid-Australië

De capsule wordt na de berging overgebracht naar Japan, waar wetenschappers
hem zullen openen om te zien of Hayabusa vijf jaar geleden inderdaad
wat materiaal van Itokawa heeft opgevangen.


Hayabusa verbrandt in de atmosfeer

De vuurbal is Hayabusa die opbrand boven Australië met
een snelheid van meer dan 12 kilometer per seconde.
Rechtse stipje is Itokawa.



Hayabusa keert terug naar de aarde
11 februari 2009


Hayabusa is op dereis terug naar de aarde. In 2003 ging hij op
weg naar planetoïde Itokawa om een bodemmonster van de planetoïde te nemen.

Hayabusa daalde wel af naar het oppervlak, maar of hij materiaal heeft verzameld, is nog de vraag.
De ruimtesonde komt in juni 2010, drie jaar later dan gepland terug en stoot
de kleine capsule af waarin het materiaal zou moeten zitten.


Hayabusa

Hayabusa had last van veel technische problemen, zoals het uitvallen van twee van de drie gyroscopen,
een brandstoflek en communicatiestoringen waardoor de terugreis werd uitgesteld.


Hayabusa begint aan terugreis
5 mei 2007


Hayabusa is eind april aan zijn terugreis naar de aarde begonnen, de ruimtesonde ondervond tijdens zijn onderzoek
aan de planetoïde Itokawa, de nodige technische problemen, maar slaagde er in november 2005 toch in om
een mini-landertje, Minerva, op het oppervlak van Itokawa neer te laten.

Onderzoekers hopen dat Minerva een klein beetje stof heeft verzameld om daarna terug te keren naar Hayabusa, maar het is
niet zeker of deze manoeuvre geslaagd is, ook ondervond Hayabusa veel problemen met zijn ionenmotor en de standregeling.


Hayabusa

De meeste technische problemen lijken onder controle en er zijn geslaagde tests uitgevoerd met de motor.
Half april moet de laatste van zijn vier ionenmotoren geleidelijk de baan van Hayabusa veranderen en weer richting aarde sturen,
waar hij in juni 2010 de aardbaan zal kruisen, dan wordt een capsule uitgeworpen, die in Australië zou moeten landen.

Maar de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA is heel afwachtend, dit vanwege de vele tegenslagen
die het project heeft ondervonden en nog steeds ondervindt.



Planetoïde Itokawa en zijn aardverschuivingen
19 april 2007


Hayabusa heeft opnamen gemaakt waaruit blijkt dat op het oppervlak van Itokawa aardverschuivingen plaatsvinden.
Itokawa is, zoals verwacht, bedekt met gesteentepuin, regoliet, het stofpuin wordt alleen aangetroffen op de vlakke,
laaggelegen delen van de planetoïde, die 20% van het oppervlak van Itokawa bedekken.

Het puin, dat bij inslagen ontstaat, zou gelijkmatig over het oppervlak verspreid moeten zijn.
Misschien zorgen trillingen die door dezelfde inslagen ontstaan ervoor dat de kleinere puindeeltjes
zich geleidelijk naar lager gelegen gebieden verplaatsen.




Oppervlak Itokawa



Hayabusa keert eind maart misschien terug
14 februari 2007


De Hayabusa zal eind maart 2007 proberen om terug te keren naar de aarde.
Als het lukt en de ruimtesonde komt in 2010 terug, dan hopen wetenschappers de eerste deeltjes van
de planetoïde Itokawa te ontdekken, die tijdens twee landingen op de planetoïde werden verzameld.

Hayabusa landde in november 2005 twee keer op de planetoïde, maar de data laat zien
dat er geen materiaal is verzameld. Toch hopen wetenschappers dat deze data niet klopt
en dat er toch wat ruimtestof in de opvangkamers van Hayabusa terecht is gekomen.

De hoop op een goede terugkeer werd bijna opgegeven toen er eind 2005 een lek werd ontdekt in de
brandstoftank van Hayabusa. Hierdoor werd de terugreis uitgesteld van december 2005 naar maart 2007.


Hayabusa keert misschien terug

De Japanse wetenschappers willen proberen om de vier ionenmotoren van de ruimtesonde te gebruiken.
De motoren ioniseren xenongas en gebruiken de elektrische velden om de ionen snelheid te geven.
Hierdoor ontstaat een zwakke voorstuwing, waardoor de terugreis langer duurt dan op de planning stond.

De afstand tussen de planetoïde en de aarde is eind maart het kleinst, het is afwachten of het dan lukt om
de Hayabusa terug te laten keren. In juni 2010 zou de capsule in de Australische wildernis moeten landen.



Meteorieten zijn verweerde resten van planetoïden
13 september 2006


Japanse astronomen hebben sporen van verwering op de planetoïde Itokawa ontdekt,
die eind vorig jaar in kaart werd gebracht door de ruimtesonde Hayabusa.

Uit waarnemingen blijkt, dat sommige delen het oppervlak van Itokawa duidelijk roder zijn,
dit komt door de verschillen in de ijzerconcentratie en de inwerking hierop van elektrisch
geladen deeltjes van de zon en als gevolg van inslaande (micro)meteorieten in de ruimte.

De mineralen in de verweerde oppervlakken komen overeen met die van de meeste meteorieten
die op aarde worden gevonden, de chondrieten.
Het bevestigt wat al sinds lang wordt vermoed, dat meteorieten brokstukken van planetoïden zijn.

Bij waarnemingen vanaf de aarde lijken planetoïden juist sterk van meteorieten te verschillen,
maar dat komt doordat dan het hele oppervlak van een planetoïde als één lichtpunt wordt waargenomen.



Hayabusa keert misschien toch terug
5 juni 2006


Er is toch nog een kans dat Hayabusa naar de aarde terugkeert.
In februari en maart werd de sonde stap voor stap zodanig gedraaid dat zijn antenne weer naar
de aarde wees en de communicatie kon worden verbeterd.

Begin maart kon voor het eerst weer de positie van Hayabusa worden bepaald. De sonde vloog 13.000 kilometer
voor Itokawa uit en verwijderde zich met een snelheid van 3 meter per seconde van de planetoïde vandaan.

Hayabusa bleek flink gehavend, twee van de drie reactiewielen kapot, de batterijen deden het niet meer en
alle brandstof uit de 12 chemische brandstoftanken voor de stuwraketjes was weggelekt.
De energievoorziening bleek minstens ? keer geheel te zijn uitgevallen, waardoor een deel van de aan boord
opgeslagen computergegevens verloren was gegaan en de sonde geheel was afgekoeld.


Hayabusa, planetoïde Itokawa en de aarde

Met het uitvallen van de chemische brandstoftanken hopen ze, dat een paar van de vier ionenmotoren nog bruikbaar zijn.
Een ionenmotor is een motor die zijn voortstuwingskracht produceert door ionen met hoge snelheid af te stoten.
Dit geeft minder snelheid dan met de chemische brandstoftanken.
Twee ionenmotor zijn niet beschadigd door het brandstoflek en de derde ionenmotor wordt begin volgend jaar getest.

Tijdens de reddingsoperatie is ook vastgesteld dat er nog 42 van de 43 kilo xenongas aan boord is, wat in principe
voldoende is voor een terugreis naar de aarde, die begin 2007 zou kunnen beginnen, waarna Hayabusa in juni 2010
weer in de buurt van de aarde kan komen. Maar dan moet de toestand van de sonde niet verslechteren.



Het contact met Hayabusa is weer hersteld
8 maart 2006


Eind januari begon de Japanse ruimtevaart organisatie JAXA weer
zwakke signalen te ontvangen van de ruimtesonde.

Volgens de ontvangen data is de ruimtesonde veel brandstof kwijt geraakt.
Wetenschappers denken dat alleen de zwakke ionenmotoren nog werken.

Deze waren oorspronkelijk bedoeld om de ruimtesonde voort te stuwen op zijn 2 miljard kilometer lange reis.
Nu zullen deze ionenmotoren gebruikt worden om de ruimtesonde te stabiliseren.

Zal het JAXA toch lukken om de ruimtesonde in 2007 terug te krijgen?
Het blijft afwachten.



12 december 2005

Hayabusa keert de komende maanden niet terug naar de aarde, omdat de raketmotoren door mankementen,
er nog steeds niet in zijn geslaagd om de sonde in de goede positie te brengen.

Sinds afgelopen vrijdag reageert de sonde niet meer, hij maakt een slingerbeweging,
waardoor zijn schotelantenne niet naar de aarde wijst.

Volgens JAXA is er 60 tot 70% kans dat men Hayabusa de komende maanden
weer onder controle krijgt, maar dan kan hij pas in 2007 terugkeren.

Het project is hierdoor zeer waarschijnlijk mislukt.



8 december 2005

Volgens professor Kawaguchi van JAXA heeft de Hayabusa tijdens de landing van 26 november
geen bodemmonsters genomen van het oppervlak van Itokawa.

Tijdens de landing zijn de twee target markers waarschijnlijk niet afgeschoten, maar misschien
is er tijdens de landing materiaal vrijgekomen, dat door de Hayabusa alsnog is opgevangen.

Het 100 miljoen kostende project kende al de nodige tegenslagen en dreigt nu te mislukken.

Hoewel de Hayabusa nu stabiel ligt en sinds maandag weer contact heeft met de aarde
zijn de problemen met het richten van de antenne voor terugkeer naar de aarde nog niet opgelost.

De stuwmotoren die voor standregeling en koerscorrectie moeten zorgen werken nog niet goed
dit moet rond 10 december opgelost zijn.



29 november 2005

Bij Hayabusa zijn problemen ontstaan met één van de stuwmotoren en de antenne.

Om verdere schade te voorkomen zette de sonde zichzelf in de safe mode, waardoor
de sonde nu rondzweeft zonder terug te kunnen keren naar de aarde.

Na de landing van 26 november ging Hayabusa niet in de richting die hij had moeten gaan.

Dit komt waarschijnlijk toch door de landing van 20 november, waarbij de sonde over
het oppervlak stuiterde en de motoren en de antenne waarschijnlijk zijn beschadigd.

Dit moet handmatig voor half december hersteld worden, anders kan de sonde niet terug.

De stand ten opzichte van de aarde is nu gunstig, lukt het niet dan kan het pas over 3 jaar
en het is de vraag of de batterijen dit volhouden.



26 november 2005

Vanmorgen vroeg om 7.07 uur Japanse tijd (22.07 uur GMT op vrijdag),
werd een nieuwe landingspoging gedaan.

Volgens JAXA heeft Hayabusa vanmorgen enkele seconden op het oppervlak gestaan,
nadat de sonde de target marker had losgelaten
om stof en gruis van het oppervlak van Itokawa te verzamelen.

Als de poging inderdaad is gelukt, dan is dat de eerste keer dat er materiaal
van een planetoïde naar de aarde wordt gebracht.

Dit is belangrijk om meer te weten te komen over het ontstaan van het zonnestelsel,
omdat de planetoïden sinds het ontstaan van het zonnestelsel nauwelijks zijn veranderd.

Op 10 december begint Hayabusa aan zijn terugreis.

Of de landing echt succesvol is geweest kan pas in juni 2007 worden vastgesteld
als de sonde aan een parachute in Australië weer op aarde terugkeert.


Landingsplaatsen van Hayabusa op Itokawa



21 november 2005

Opnamen door Hayabusa van het oppervlak van Itokawa laten zien, het oppervlak van Itokawa is bedekt
met vrij weinig inslagkraters, er zijn slechts 60 kraters gevonden die breder zijn dan een paar meter.

Dit is op nog geen enkel ander object in het zonnestelsel waargenomen.


Oppervlak Itokawa

Het kan zijn dat Itokawa uit brokken steen, gruis en ijs bestaat die losjes
bij elkaar gehouden worden door de aantrekkingskracht.
De kleinste deeltjes op Itokawa hebben de grootte van een zandkorrel.

Misschien vullen de kraters zich steeds met stukken steen en gruis als de planetoïde heen en weer
wordt bewogen door de aantrekkingskracht van de passerende aarde of door de invloed van de zon.

Itokawa bestaat voor 39% uit holle ruimtes. Wetenschappers denken dat de planetoïde is ontstaan uit
de brokstukken van een andere planetoïdeninslag, dit zou wel de vreemde vorm verklaren.



20 november 2005

De poging, gisteren van Hayabusa, om op het oppervlak van Itokawa te landen is niet goed gegaan.

De sonde landde twee keer op het oppervlak en dreef na een half uur weer terug tot 200 kilometer hoogte,
maar er zijn voor zo ver bekend geen monsters genomen.

Hayabusa had wel de target marker losgelaten, dit is een metalen kogeltje die de plek aangeeft
waar de sonde moest landen om monsters te verzamelen.


Schaduw van Hayabusa en in het midden zie je het kogeltje

Het was de eerste keer dat een Japans ruimtevaartuig op een ander object in het zonnestelsel landde.

Maar Hayabusa had last van een systeemfout en was niet in staat zijn hoogte goed te verbeteren.
Het contact viel ook even weg.



19 november 2005

Vandaag werd een poging gedaan om Hayabusa een bodemmonster
van Itokawa te laten nemen, door het afschieten van een kogeltje.

De planetoïde stond op 300 miljoen kilometer afstand van de aarde.



14 november 2005

De Minerva is definitief verloren gegaan, dit heeft JAXA bekend gemaakt.

Minerva zweeft nu ergens in de ruimte of in een wijde baan om Itokawa.

Het ging mis met de timing tussen het loskoppelen van de Minerva
en het overschakelen van de gegevensverbinding tussen Japan en Australië

De robot had op een hoogte van 60 meter automatisch losgekoppeld moeten worden,
maar kwam vrij op een hoogte van 200 meter op een moment dat de Hayabusa weer opsteeg.

Het is nog niet bekend of de geplande afdalingen van de Hayabusa door zal gaan.
De Hayabusa zou zelf twee keer afdalen naar Itokawa.



12 november 2005

De landing van de Minerva op de Itokawa die vandaag zou plaatsvinden is tijdelijk uitgesteld, door een niet
nader bekend gemaakt probleem die veroorzaakt werd door de test van 9 november.

De Japanse Ruimtevaart Organisatie JAXA heeft nog geen nieuwe landingsdatum bekend gemaakt.

Wel is bekend dat er technische tegenslagen zijn, twee van de drie raketwielen werken niet meer,
deze worden gebruikt voor de standregeling en besturing, hierdoor is de brandstof bijna op.

Volgens de laatste berichten daalde de Hayabusa in de namiddag toch af
naar Itokawa en liet de Minerva los.

De Minerva moest landden op Itokawa, zich over het oppervlak bewegen, gelijktijdig
foto's maken van het oppervlak en de bodemtemperatuur opmeten.

Tijdens de afdaling was er nog contact tussen Hayabusa en Minerva,
maar dit contact werd al snel verbroken.

Tot nu toe zijn de voortgang en de positie van de Minerva niet bekend.


Hayabusa en rechts Minerva



9 november 2005

De ruimtesonde Hayabusa bevond zich op een afstand van 70 meter van de planetoïde Itokawa.

Er werd een afdalingstest uitgevoerd, maar het lukte niet om de Minerva los te koppelen.
Op 12 november zal deze afdaling weer plaatsvinden en zal de robot Minerva,
die camera's aan boord heeft losgekoppeld worden.

Het is de bedoeling dat op 19 november door het afschieten van een kogeltje, de eerste stofdeeltjes
door de Hayabusa worden verzameld en op 25 november voor de tweede keer.


Itokawa en Minerva