Tijdens de flyby op 14 april vloog Cassini, op een hoogte van 74 kilometer, door een van de ijsfonteinen van Enceladus.
De ijsfonteinen bevinden zich in het zuidpoolgebied en waarschijnlijk zit er onder de korst water.
Met een spectrometer aan boord van Cassini zijn metingen verricht. De analyse daarvan zal nog geruime tijd op zich laten wachten.

Cassini maakte tijdens de flyby, behalve de metingen aan de fonteinen en ondergronds water,
ook foto's van het oppervlak van Enceladus en de achterkant van Tethys.

---

Deze Enceladus flyby door Cassini is bijzonder door een ultraviolet stellaire occultatie, waarbij twee van
de drie sterren die deel uitmaken van de Orion riem achter de pluimen van de maan verschijnen.

Wetenschappers hopen door de waarnemingen de dichtheid, de samenstelling en de variatie van de ijsjets te begrijpen.

---

Uit waarnemingen van Cassini blijkt dat op sommige delen van het bevroren oppervlak

van Enceladus een ongeveer honderd meter dikke laag heel fijne poedersneeuw ligt.

De zuidpool heeft actieve geisers, die stofdeeltjes en ijskristallen de ruimte in spuiten, die weer op sommige delen?
van het oppervlak als poeder neerdalen. De sneeuwkorreltjes zijn heel klein, één à twee micrometer in doorsnede,
de dikte van de sneeuwlaag neemt tot ongeveer een duizendste millimeter per jaar toe.

Waarschijnlijk zijn de Enceladus-geisers al tientallen miljoenen jaren actief en worden veroorzaakt door getijdenkrachten.

---

Cassini vloog in 2008 en 2009 een paar keer, op een hoogte van 21 kilometer, over de zuidpool van Enceladus door de fonteinen heen. Onderzoek van deze metingen heeft nu uitgewezen dat de samenstelling van de verse, zoute ijsdeeltjes grotendeels gelijk is aan de deeltjes in de E-ring.

De hoeveelheid zouthoudende ijsdeeltjes is in de buurt van het oppervlak van Enceladus beduidend groter dan verder daar vandaan. Dit kan betekenen dat onder de ijskorst van Enceladus echt een oceaan zit. De door de breuken en scheuren naar buiten geperste zoute ijsdeeltjes zijn groot en zwaar en vallen meestal naar het oppervlak terug. De zuivere ijsdeeltjes, van waterdamp, zijn lichter en kunnen daardoor de E-ring bereiken.

---

Cassini ontdekte met de elektronspectrometer dat Enceladus, waar aan de zuidpool gas en ijsachtige korrels de ruimte in worden geblazen, een elektrische stroomcirkel opwekt met Saturnus.

Hierdoor heeft Saturnus een elektrische verbinding met Enceladus, veroorzaakt door de beweging van Enceladus rond Saturnus en door het magnetische veld dat werkt als een dynamo, zo ontstaat een lusvormige elektrische stroom van de noordpool van Saturnus naar de maan en verder naar de zuidpool.

Daar waar de elektrische stroom bij de polen van Saturnus de atmosfeer raakt, ontstaat poollicht.

Ook Jupiter heeft zo'n een elektrische verbinding met zijn maan Io.
Bij Jupiter is het vooral de uitstoot van de vulkanen op Io die geladen deeltjes in
de magnetosfeer van Jupiter brengt en waardoor ook poollicht kan ontstaan.

---

Op 21 november vloog Cassini door de geisers van Enceladus
op een afstand van 1606 kilometer van het oppervlak.


Het gebied met de tijgerstrepen op de zuidpool, Baghdad Sulcus,
waar de uitstoot van ijsdeeltjes plaatsvindt wordt in kaart gebracht.


Cassini nam ook metingen van de deeltjes in de ijspluimen,
zodat we meer te weten komen over de samenstelling ervan.


Op 2 november vloog Cassini op een afstand van 100 kilometer langs Enceladus.

---

Een tektonisch proces veroorzaakt ijsbodemspreiding op Enceladus en vertoont
grote overeenkomst met de zeebodemspreiding op aarde langs mid-oceanische ruggen.

Opnamen van Cassini en metingen op 11 augustus en 31 oktober 2008 van het zuidpoolgebied
laten zien dat de tijgerstrepen overeenkomsten hebben met mid-oceanische ruggen op aarde.


De getijdenkrachten van Saturnus veroorzaken inwendige warmte, hierdoor ontstaan convectiebewegingen
in de mantel van de ijsmaan en komt materiaal op het oppervlak terecht, waarna het zich zijwaarts beweegt.
Op aarde is de zeebodemspreiding symmetrisch maar op Enceladus asymmetrisch,
want het proces vindt voornamelijk in één richting plaats.

Er zijn ook aanwijzingen gevonden dat de geisers van waterdamp en stofdeeltjes, die uit
de tijgerstrepen omhoog spuiten van plek veranderen.
Op 9 oktober vloog Cassini door zo'n geiser heen.


Opnamen gemaakt tijdens flyby's van Cassini in maart, augustus en oktober 2008.
De volgende flyby is in november 2009.

---

Op 31 oktober maakte Cassini de opnamen van het geisergebied van Enceladus op een afstand van 6151 kilometer.

---

Op 31 oktober is het de tweede keer in een maand dat Cassini dicht langs Enceladus vliegt.

Tijdens de flyby worden opnamen gemaakt van het gebied op de zuidpool
waar zich de breuklijnen bevinden, ook wel de tijgerstrepen.

---

Op de opname zijn de ijspluimen van Enceladus te zien, doordat de zon achter Enceladus
staat weerkaatst het zonlicht op de heel kleine ijsdeeltjes.
Cassini maakte de opname op 17 september 2008 op een afstand van 235.000 kilometer.

---

Deze maand vliegt Cassini twee keer dicht langs Enceladus. Op 9 oktober vliegt Cassini
op een hoogte van 25 kilometer over het ijzige oppervlak in het zuidpoolgebied van de maan,
dwars door een van de geisers heen en zal metingen verrichten aan de samenstelling hiervan.

Op 31 oktober is de kleinste afstand 196 kilometer en dan wordt het oppervlak gedetailleerd
in kaart gebracht. De geisers van gas en stof zijn in 2005 ontdekt en blazen per seconde
een paar honderd kilogram ijskristallen en waterdamp de ruimte in.


Misschien wordt er nu meer duidelijk over het bevroren oppervlak,
waaronder waarschijnlijk een diepe oceaan van vloeibaar water schuilgaat.
In november 2009 vinden weer twee Enceladus flyby's plaats.

---

Cassini heeft mooie opnamen gemaakt van het gebied op de zuidpool van Enceladus
waar zich enkele ijsfonteinen bevinden. De opnamen laten veel breuken, de tijgerstrepen,
in het zuidpoolgebied van de maan zien, deze zijn ongeveer 300 meter diep en V-vormig.


Langs de wanden van enkele van deze breuken zijn verse ijsafzettingen waargenomen
en radioactieve neerslag van ijzige deeltjes op de grond, langs enkele breuken,
maar ook in gebieden die tussen twee breuken in liggen.

De opnamen zijn gemaakt tijdens de flyby langs Enceladus van 11 augustus, Cassini vloog
met een snelheid van 64.000 kilometer per uur langs de maan, tot op vijftig kilometer.
Ondanks deze snelheid is het goed gelukt om veel scherpe opnamen te maken.


Men begint steeds beter te begrijpen hoe en waar de nieuwe ijsfonteinen van de oude verschillen.
In het verleden bevonden de uitbarstingen zich aan de boven- en onderkant van de breuklijnen.

Op de opnamen is te zien dat de openingen waaruit de ijsfonteinen ontspringen steeds opschuiven.
Waarschijnlijk komt er warme waterdamp uit de diepte, die tot ijsdeeltjes condenseert,
die na verloop van tijd de uitstroom van nieuwe waterdamp blokkeren.


De waterdamp zoekt ergens langs dezelfde breuk een andere uitweg. Het is nog niet duidelijk
of zich onder het oppervlak van Enceladus ook een reservoir van vloeibaar water bevindt.

---

Maandag zal Cassini een flyby langs de Enceladus maken en het oppervlak
naderen tot een afstand van vijftig kilometer.

De aandacht richt zich voornamelijk op de barsten, de tijgerstrepen, in het oppervlak rond
de zuidpool van Enceladus. Hier zijn in 2005 de geisers ontdekt, die ijskoude waterdamp
honderden kilometers de ruimte in blazen en de maan met ijs en gas omringen.


Men wil proberen in een van de breuken te kijken, om erachter te komen hoe diep deze is
en om de temperatuur van het ijs te meten. Zo hopen de onderzoekers de werking van
de ijsgeisers te kunnen begrijpen. In oktober volgen nog twee flyby's langs Enceladus.

---

Onderzoek van de gegevens over de samenstelling van de geisers in het zuidpoolgebied van Enceladus,
tijdens de flyby op 12 maart verzameld door Cassini, laten zien dat de geisers niet alleen stof, waterdamp
en ijskristallen bevatten, maar ook koolmonoxide, kooldioxide en verscheidene organische verbindingen.

De samenstelling van de geisers komt overeen met de samenstelling van de jets die afkomstig zijn van kometen.
Waar de koolstofhoudende verbindingen in de geisers ontstaan is niet duidelijk.

De gasdichtheid van de geisers bleek 20 keer hoger dan verwacht. Aan het oppervlak van Enceladus waar zich de geisers
bevinden, werden temperaturen gemeten tot 93 graden Celsius onder nul, dit is warmer dan tot nu toe werd gedacht.


Het warmtegebied op de foto heeft een lengte van 150 kilometer en is de beste foto van het
geisergebied op de zuidpool tot nu toe. De warmste delen langs de breuklijnen strekken
zich uit over gebieden, waar op eerdere opnamen de geisers te zien waren.

De opvallend hoge temperaturen van 93 graden onder nul werden gemeten in het helderste gebied,
Damascus Sulcus, in het linker gedeelte van de foto. Ter vergelijking, de oppervlakte temperaturen
op andere plekken op de zuidpool zijn 201 graden Celsius onder nul.

De foto laat drie breuklijnen zien waar, langs bijna de hele lengte activiteit is waargenomen,
de vierde breuklijn, rechts, was niet helemaal gefotografeerd. De opname duurde 16 tot 37 minuten
gedurende de nadering van Enceladus op een afstand van 14.000 tot 32.000 kilometer.

---

Tijdens de flyby langs Enceladus op 12 maart, vloog Cassini met een snelheid van 15 kilometer
per seconde door één van de geisers van ijs, gas en stof in het zuidpoolgebied van Enceladus.

De meeste gegevens moeten nog onderzocht worden, maar er zijn al wel foto's vrijgegeven,
die voor en na de dichtste nadering zijn gemaakt. Jammer genoeg werkte de stofdetector van Cassini
tijdens de vlucht door de geiser niet. Andere instrumenten hebben wel meetgegevens verzameld.


Op de foto's is te zien dat het oppervlak van het noordelijk halfrond van Enceladus veel ouder is
en andere eigenschappen heeft dan het oppervlak van het zuidelijk halfrond.

Het noordelijk halfrond is rijk aan kraters, terwijl het oppervlak van het zuidelijk halfrond
dat steeds door de geisers ververst wordt, veel minder kraters telt en daardoor jonger is.

Op Enceladus zijn ook scheuren en barsten die evenwijdig aan elkaar lopen in het ijsoppervlak
aangetroffen die kunnen wijzen op grote inwendige spanningen.

De geisers spuwen, met een snelheid van 1400 kilometer per uur, enorme hoeveelheden
waterdamp de ruimte in, dat vrijwel meteen bevriest tot ontelbare kleine ijsdeeltjes.

Op 9 oktober 2008 vliegt Cassini opnieuw vlak langs Enceladus.

---

Cassini vliegt op woensdag 12 maart door één van de geisers van Enceladus.
De geisers die een paar jaar geleden werden ontdekt door Cassini, bestaan uit ijskristallen van zuiver waterijs
of waterijs gemengd met stof- en gasdeeltjes, die met een snelheid van 400 meter per seconde de ruimte in vliegen.


Het zuivere waterijs is waarschijnlijk afkomstig van het oppervlak en het gemengde waterijs komt uit het binnenste
van Enceladus, waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door getijdenwerking in het inwendige van de ijsmaan.

De gasdeeltjes bestaan onder ander uit waterdamp, kooldioxide, methaan
en kleine hoeveelheden ammoniak, koolmonoxide en/of stikstofgas.

Tijdens de flyby worden deeltjesexperimenten van Cassini aangezet, die gegevens opleveren over de
samenstelling, de afmetingen, de snelheid en de dichtheid van de deeltjes van gas, stof en ijs.

Cassini scheert woensdag op ongeveer vijftig kilometer hoogte boven het oppervlak van Enceladus langs,
tijdens de vlucht door één van de geisers zal de hoogte boven het oppervlak 200 kilometer bedragen.


De grootste geisers van Enceladus ontstaan op de zuidpool, vanuit de reusachtige scheuren, de tijgerstrepen.
Het materiaal vult ook de E-ring en waarschijnlijk de A-ring van Saturnus aan. De bron van de geisers is belangrijk
omdat men vermoedt dat onder het oppervlak van Enceladus vloeibaar water of een oceaan schuilgaat.

---

Wetenschappers proberen er achter te komen hoe de ijsgeisers op Enceladus werken,
wat gebeurt er in het inwendige en waar worden de geisers mee gevoed.
Als bekend is hoe de geisers van Enceladus ontstaan, wordt het ook duidelijk
of er een vloeibaar waterreservoir in het inwendige van Enceladus aanwezig is.

Door observaties van Cassini vermoed men inderdaad het bestaan van vloeibare meren
onder het oppervlak van Enceladus, omdat de geisers van Enceladus voortdurend
grote hoeveelheden ijsdeeltjes uitspuwen. Waarschijnlijk worden de ijsdeeltjes gevormd
bij temperaturen rond het vriespunt. Dat is uitzonderlijk warm, want de normale temperaturen
in dit deel van het zonnestelsel liggen meer dan honderd graden onder nul.
Dit betekent dat de bron van de ijsdeeltjes waarschijnlijk vloeibaar of halfvloeibaar moet zijn.


Door de getijdenkrachten van Saturnus die op Enceladus worden uitgeoefend, wordt het inwendige
van de maan gekneed, waarbij warmte vrijkomt. Door deze warmte verdampt een klein deel van
het inwendige waterreservoir, dat zijn weg naar buiten zoekt door de scheuren en barsten in het oppervlak.

Onderweg condenseert het waterdamp tot ijsdeeltjes. Zodra ze het oppervlak bereiken,
schieten ze onder hoge druk de ruimte in. Het grootste deel van deze ijsdeeltjes zal uiteindelijk
weer terugvallen op het oppervlak van Enceladus, ongeveer 10% zal blijvend aan de maan ontsnappen en
deel gaan uitmaken van de E-ring en ook, zoals op 9 februari is ontdekt, van de A-ring als het zijn baan kruist.


Enceladus lijkt op Europa, de maan van Jupiter, men vermoedt dat op Europa
ook ondergrondse oceanen zijn met kans op het bestaan van levensvormen.

Het ondergrondse meer van Enceladus lijkt op het meer Vostok op aarde,
waar vloeibaar water is opgesloten in het ijs onder Antarctica.
De eventuele aanwezigheid van water in Enceladus is een interessant doel
voor onderzoek naar leven buiten ons zonnestelsel.

---

De watergeisers op Enceladus blijken hun oorsprong te hebben uit de warmste plekken
van de langgerekte scheuren, de tijgerstrepen, in het oppervlak aan de zuidpool.

Doordat Cassini de ijle ijspluimen vanuit verschillende richtingen fotografeerde, was het mogelijk
om nauwkeurig vast te stellen op welke plaatsen aan het oppervlak ze precies ontstaan.

De uitbarstingen traden op acht plaatsen op en alle acht lagen ze op de vier breuklijnen,
die als tijgerstrepen over de ongebruikelijk warme zuidpool lopen.

De ontdekking ondersteunt de theorie dat de geologische activiteit van Enceladus veroorzaakt wordt
door de getijdenwerking van Saturnus, waardoor wrijving ontstaat en warmte wordt geproduceerd
in de ijsmantel. Onderzoekers vermoeden al sinds 2005 dat de ijspluimen, die een hoogte
van duizenden kilometers kunnen bereiken, hun oorsprong hebben in de tijgerstrepen.

Wat zich onder het oppervlak van Enceladus bevindt, is nog niet duidelijk.
De vraag is of de pluimen afkomstig zijn van vloeibaar water nabij het oppervlak, van
vloeibaar water dat zich dieper in Enceladus bevindt, of van iets anders dan vloeibaar water.


De geologische kenmerken van Enceladus hebben een naam die afkomstig is uit de Arabische mythologie
De tijgerstrepen zijn genoemd naar steden uit het Arabische sprookje Duizend en één Nacht.

---

Cassini zal op 12 maar 2008 slechts op 100 kilometer afstand boven het oppervlak van Enceladus
vliegen en ook dwars door de ijspluimen. Hierdoor loopt de Cassini een klein risico om
geraakt te worden door grotere ijs- en stofdeeltjes in de geisers van de ijzige maan.

Iets houdt de maan van binnenuit warm, waardoor grote pluimen van waterijs
gevormd worden, welke over het ringenstelsel van Saturnus verspreidt worden
en zelfs bijdragen aan het instant houden van de E-ring.

De geisers, die vooral rond de zuidpool van Enceladus voorkomen, zijn twee jaar
geleden door Cassini ontdekt. Ze bestaan voornamelijk uit waterdamp,
bevatten veel ijskristallen en microscopisch kleine stofdeeltjes.


Ook kunnen onderzoekers dan misschien de tijgerstrepen verklaren op de zuidpool
van de maan en de stervormige scheuren die hieruit ontstaan . Deze observaties zouden
een antwoord kunnen geven op de vraag, waar komt al dat waterijs vandaan

De NASA is van plan om Cassini door deze pluimen te laten vliegen, maar bouwkundigen zijn
bezorgd over de schade die Cassini hierdoor kan oplopen. Uit onderzoek bleek echter dat
de kans op beschadiging van de ruimtesonde zeer klein is, minder dan twee promille.

De meeste deeltjes zijn 1000 keer te klein om enige schade te berokkenen.
Hierbij kan niet worden uitgesloten dat enkele grotere deeltjes de ruimtesonde kunnen raken.
De kans op onherstelbare schade op 1 op 500.

---

Enceladus heeft waarschijnlijk geen diepe ondergrondse oceaan van vloeibaar water.
Als er geen vloeibaar water voorkomt, zijn er vermoedelijk ook geen micro-organismen.
Cassini ontdekte breuken, scheuren en waterrijke geisers op het zuidelijk halfrond van de maan.

Eind 2006 werd een andere verklaring gevonden voor de tijgerstrepen en de waterdamppluimen op
de zuidpool, waarbij de geisers geproduceerd worden in een tientallen kilometers dikke laag klatraten,
dit zijn bevroren verbindingen van water en andere moleculen.

De tijgerstrepen zouden veroorzaakt worden doordat de dieper gelegen laag
klatraten uitzet door de aanwezigheid van een inwendige warmtebron.
Een temperatuurverschil van 40 graden is al voldoende om de patronen te verklaren.
Mogelijk loopt deze laag door tot enkele tientallen kilometers onder het oppervlak van Enceladus.


Wetenschappers dachten altijd dat het binnenste van Enceladus warm moest zijn, omdat de pluimen
anders geen waterdamp konden uitstoten. De nieuwe verklaring laat zien dat de temperatuur in het binnenste
van Enceladus gewoon onder het vriespunt van water kan blijven om de pluimen productief te houden.

Waarschijnlijk heeft Enceladus een soort van platentektoniek, waardoor de tijgerstrepen ontstaan, ongeveer net
zoals de aarde dat heeft. Een warmtebron in Enceladus veroorzaakte waarschijnlijk dat de zuidpoolkap uitzette.
Het schild barstte en er ontstonden vier breuken, dit gebied kennen we nu als de 130 kilometer lange tijgerstrepen.

---

Het oppervlak van de maan Enceladus vertoont gelijkenissen met de getijden op aarde, die worden veroorzaakt
door de zwaartekracht van onze maan. Saturnus beïnvloedt met zijn zwaartekracht de getijden op Enceladus.


De watergeisers in het zuidpoolgebied van Enceladus ontstaan waarschijnlijk door bewegend ijs onder het oppervlak.
Scheuren in het ijzige oppervlak van Enceladus openen en sluiten door de zwaartekracht van Saturnus zwaartekracht.
Uit deze scheuren stijgt regelmatig verdampt ijs op. Eerder gingen wetenschappers ervan uit dat elektrisch geladen deeltjes
van de zon de watermoleculen op het oppervlak van Enceladus afbraken. Het zuurstof dat overblijft nestelt zich in de scheuren
in het oppervlak, waar zich ammoniak bevindt dat reageert op het zuurstof, hierbij komt hitte vrij in de vorm van waterdamp.


Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat de pluimen worden veroorzaakt door de scheuren zelf.
Door de getijden schuurt de korst van Enceladus bij de scheuren langs elkaar heen en ontstaat
er genoeg hitte om het ijs te verdampen, zodat er watergeisers (ijspluimen) kunnen ontstaan.

De baan van Enceladus is een beetje excentrisch, dit wordt veroorzaakt door de invloed van Dione,
hierdoor zijn de getijdenkrachten van Saturnus niet altijd even sterk, als gevolg daarvan treden er
regelmatige spanningen op in de kilometers dikke ijskorst van Enceladus.
Deze ijskorst drijft waarschijnlijk op een diepe oceaan van vloeibaar water, het inwendige van Enceladus
vertoont mogelijk veel overeenkomsten met Europa, een maan van Jupiter.

---

Hoe lang duurt een dag op Saturnus? Dit kan bepaald worden door metingen van het magnetische veld
van Saturnus, maar Enceladus beïnvloed het magnetische veld van Saturnus, dat hierdoor langzamer draait.

Gasplaneten zoals Saturnus hebben geen vast oppervlak, daarom is het niet mogelijk om van buitenaf
vast te stellen hoe snel Saturnus om zijn as draait, door gebruik te maken van de regelmatige afwisselingen
in de radiostraling die een gasplaneet uitzendt, die zelf weer een afspiegeling zijn van de draaiing
van het inwendige magnetische veld van een gasplaneet. Uit onderzoek van Cassini blijkt, dat de gasdeeltjes,
die de pas ontdekte geisers op Enceladus uitstoten, deze metingen in de war sturen.


De neutrale gasdeeltjes (waterdamp en ijs) uit de geisers vormen een schijf om Saturnus en krijgen door
het magnetisch veld een elektrische lading, waardoor een schijf ontstaat van geïoniseerd gas of plasma,
dat rond de evenaar van Saturnus draait. De radiometingen geven niet de draaiingsduur
van Saturnus aan, maar de draaiingsduur van die deeltjesschijf van Enceladus.

De deeltjes oefenen veel kracht uit op het magnetische veld, waardoor de draaiingssnelheid van de plasmaschijf omlaag
gaat, hierdoor meten instrumenten van Cassini dat Saturnus veel langzamer draait dan het in werkelijkheid is.

Hoe komt het dat het bepalen van de draaiingssnelheid van Saturnus nu moeilijker is dan dertig jaar geleden,
toen de Voyagers langs de planeet vlogen? Er zijn waarschijnlijk twee oorzaken. De eerste is dat de geisers op
Enceladus nu veel actiever zijn dan toen. Een andere oorzaak is de verandering in seizoenen op Saturnus.
Saturnus draait namelijk in 29 jaar een rondje om de zon.

---

Cassini ontdekte vorig jaar dat Enceladus een pluim van waterdamp uitstoot, hieruit werd de conclusie getrokken
dat er onder het ijsoppervlak van deze maan van Saturnus vloeibaar water moet zitten.


Volgens onderzoekers is het opmerkelijk dat de pluim voor 10% uit kooldioxide, stikstof en methaan bestaat.
Door de lage druk in Enceladus zou water eigenlijk niet zo veel stikstof en methaan kunnen bevatten.
Wat wel mogelijk is dat het binnenste van Enceladus methaanhydraat of -clathraat bevat.

Dit is bevroren water, dat in zijn kristalstructuur gasmoleculen heeft ingevangen.
Als dit ijs aan de luchtledige ruimte wordt blootgesteld, breken deze gasmoleculen uit en verpulverd het ijs.

Bewegende processen aan de zuidpool van Enceladus kunnen ertoe leiden dat er steeds nieuwe barsten
in het ijsoppervlak ontstaan, waardoor er steeds weer vers methaanhydraat komt bloot te liggen.

---

Enceladus, een maan van Saturnus, heeft een warme plek op de zuidpool, dit in tegenstelling tot
de noordpool, die geen warme plek heeft en er bevinden zich geisers van ijs en waterdamp op de zuidpool.
Hoe is die warme plek op Enceladus, die grotendeels uit ijs bestaat, ontstaan

Volgens onderzoek, verkregen door opnames van Cassini, is de as van de maan waarschijnlijk iets gedraaid,
waardoor de maan zijn warme plek onder het oppervlak heeft gekregen. Dit zou ook verklaren
waarom er juist onder de zuidpool een warme plek zit en niet onder de noordpool.


Het lijkt vreemd dat een warm gebied zich aan de pool van een hemellichaam bevindt.
Volgens onderzoekers lag de warme plek vroeger waarschijnlijk op de evenaar van Enceladus.
Vermoedelijk gaat het om warm materiaal met een geringe dichtheid, dat uit het binnenste van Enceladus
omhoog komt, ten zuiden van de evenaar en dan naar de zuidpool stroomt.

Een hemellichaam draait stabiel wanneer de meeste massa zich in het evenaarvlak bevindt.
Het lijkt dan ook waarschijnlijk dat de stabiliteit van Enceladus in de geologisch geschiedenis is veranderd.
Herverdeling van massa kan tot gevolg hebben dat een planeet of maan instabiel wordt en een nieuwe positie aanneemt,
waarbij de meeste massa zich opnieuw bij de evenaar bevindt en gebieden met een lagere massadichtheid automatisch
bij de polen te vinden zijn en dat is wat er volgens het onderzoek met Enceladus is gebeurd.

De warme plek werd in juli 2005 ontdekt, toen Cassini langs de maan vloog.
De plek is 15 °C warmer dan de rest van het oppervlak van Enceladus.

---

Volgens de NASA heeft Cassini waarschijnlijk vloeibaar water gevonden op Enceladus, een maan van Saturnus.
De ontdekking is belangrijk in de zoektocht naar leefbare omgevingen buiten de aarde.
Het is nu zelfs niet uitgesloten dat op Enceladus bacterieel leven bestaat.

Cassini nam water/stofdeeltjes waar die tot hoog boven de oppervlakte uitgestoten werden, de watergeisers bij
de zuidpool van Enceladus, die de maan in een dunne, komeetachtige atmosfeer hullen, zijn vorig jaar ontdekt.
In 2005 vloog Cassini drie keer langs Enceladus, op een afstand van 1200, 500 en 170 kilometer.

Het water zou via geiserachtige bronnen aan de oppervlakte komen, vroeger werd aangenomen dat er bij
een dergelijk ijskoud object geen vloeibaar water tot aan de oppervlakte kon komen.


Dit kan het beste worden verklaard door aan te nemen dat er dicht onder het oppervlak vloeibare watervoorraden
zitten, vloeibaar water op of in Enceladus is opmerkelijk, omdat het een vrij klein en vooral ijskoud hemellichaam is.

Het lijkt waarschijnlijk dat een combinatie van de afbraak van inwendige radioactieve materialen
en getijdenwerking ter plaatse, voor voldoende opwarming zorgt om de temperatuur van de
bevroren ijskorst net boven het vriespunt te laten uitkomen.

De verhoogde druk die dat oplevert, zorgt er dan voor dat het water door zwakke plekken in de ijskorst
omhoog wordt geperst, hoe diep het water precies zit, staat nog niet vast, maar volgens
de onderzoekers gaat het om niet meer dan enkele tientallen meters.

Het meeste water of ijsdeeltjes dat wordt uitgestoten valt terug als sneeuw op het oppervlak,
ongeveer 1 procent van de deeltjes vult de E-ring van Saturnus aan.

Misschien dat in maart 2008 duidelijkheid wordt verkregen, als Cassini opnieuw op korte afstand,
slechts 100 kilometer, langs het oppervlak van Enceladus vliegt.

Enceladus is één van de helderste objecten in ons zonnestelsel en doordat het zoveel zonlicht terugkaatst, is
de temperatuur -200 °C. Onder het bevroren oppervlak vermoeden wetenschapper al langer een vloeibare massa.

---

De zon schijnt vanaf de andere kant op Enceladus en laat mooie fonteinachtige,
nevelige pluimen zien, die zich tot honderden kilometers boven het oppervlak uitstrekken.


De fonteinen bestaan uit kleine ijsdeeltjes, die uit het vulkanisch actieve deel rond de zuidpool komen.
Wetenschappers denken nu, dat met deze ijsdeeltjes het materiaal in de E-ring wordt aangevuld.

Enceladus is het derde hemellichaam in het zonnestelsel, naast de aarde en Jupiters maan Io,
die tekenen laat zien van vulkanische activiteit en is de kleinste maan die geologisch actief is.

Hoe de ijsfonteinen ontstaan is nog niet bekend.

---

Bij de tweede flyby van Cassini langs Enceladus heeft Cassini een atmosfeer op Enceladus ontdekt (op een afstand van 94.000 kilometer).

De atmosfeer wordt veroorzaakt door vulkanisme, geisers of gas dat uit het oppervlak of uit het binnenste van Enceladus ontsnapt.


De aantrekkingskracht van Enceladus is niet sterk genoeg om de atmosfeer vast te houden.
Waarschijnlijk wordt de atmosfeer vanuit Enceladus zelf steeds weer aangevuld.

In 1981 toen de Voyager 2 langs Enceladus vloog op een afstand van 90.000 kilometer,
had de Voyager 2 geen atmosfeer ontdekt.
Of de Voyager 2 had het vermogen niet of de atmosfeer is hierna ontstaan.

Geologisch gezien is Enceladus te vergelijken met Io (maan Jupiter) en Triton (maan Neptunes), die ook een atmosfeer hebben.

---

De eerste flyby van Cassini langs Enceladus was op 17 februari 2005.

De foto hierboven was gemaakt door de Cassini tijdens zijn eerste flyby langs de maan.
Op een afstand van 1180 kilometer genomen.

Het oppervlak van Enceladus leek op versgevallen sneeuw.

Het was de eerste keer dat een ruimtevaartuig zo dicht langs een hemellichaam vloog.