De satelliet Solar Dynamics Observatory, SDO, houdt al vier jaar onze zon in de gaten.

Solar Dynamics Observatory is op 11 februari 2010 gelanceerd
met de missie om vijf jaar de zon te onderzoeken. De NASA heeft een filmpje samengesteld uit opnamen die in 2013 gemaakt zijn door SDO.
Aan het eind van het filmpje is een groep zonnevlekken te zien die midden januari 2014 opgenomen is.
Deze vlek was één van de grootste groepen zonnevlekken op de zon van de afgelopen negen jaar.


Er zijn ook mooie zonnevlammen te zien en protuberansen, die dagen, weken of soms maanden zichtbaar kunnen zijn.
Een protuberans is een brug van waterstof die wel 50.000 tot 100.000 duizend kilometer lang kan worden.
Op de opname hieronder gemaakt door SDO is de brug wel 700.000 duizend kilometer lang.


De opnamen worden ook gebruikt om meer te weten te komen over de activiteiten van de zon en de invloed daarvan op de aarde.

Bijvoorbeeld de plasmawolken die satellieten in moeilijkheden kunnen brengen.
SDO helpt onderzoekers om een beter beeld van onze zon te krijgen en ook om meer te weten komen over andere sterren.

---

De zon produceerde op 7 januari een grote zonnevlam.
Op de zon bevindt zich een enorme zonnevlekkengroep, AR1944, waar deze uitbarsting mee samenhangt.

De zonnevlek (de grootste sinds negen jaar) werd op 1 januari aan de rand van de zon waargenomen
en bevindt zich door de draaiing van de zon nu in het midden van de zon.

Op de foto is de grootste vlek bijna twee keer zo breed, en de zonnevlek zelf ongeveer zeven keer zo breed als de aarde.


De zonnevlam valt in de klasse X1.2 zonnevlam.
De X geeft de intensiteit aan van de zonnevlam en het cijfer de kracht.

Klasse X zijn de grootste uitbarstingen op de zon.
Klasse M zijn matige uitbarstingen.
Klasse C zijn kleine uitbarstingen.
Klasse A en B zijn de kleinste zonnevlammen.

Iedere klasse is onderverdeeld in een logaritmische schaal van 1 tot 9.
Bijvoorbeeld: B1 tot B9, C1 tot C9, M1 tot M9.

Een X2 zonnevlam is twee maal zo krachtig als een X1, en vier keer zo sterk als een M5 zonnevlam.
De X-klasse stopt niet bij de X9 maar telt door.

De sterkste zonnevlam is gemeten op 4 november 2003 door een GOES satelliet en was een X28 zonnevlam
die behoorde tot de zonnecyclus 23. Deze CME kwam op aarde aan op 6 november 2003.

Zonnevlammen (X en M) zijn krachtige stralingsuitbarstingen die elektriciteitcentrales,
de GPS- en communicatiesignalen in onze atmosfeer kunnen verstoren.

De plasmawolk kan prachtig poollicht veroorzaken.

---

De elf jaar cyclus van onze zon heeft zijn maximum bereikt, alleen is de zon veel minder actief (één van de zwakste maxima van de afgelopen honderd jaar) in vergelijking met de afgelopen decennia. Men denkt niet dat hierdoor een nieuwe kleine ijstijd kan ontstaan.

Tussen 1645 en 1715 waren er geen zonnevlekken op de zon zichtbaar, dit veroorzaakte toen mogelijk zeer koude winters.

---

In de lichte vlekken op de zon, waarbij het lijkt of de zon knipoogt, vindt veel magnetische activiteit plaats.
De foto is gemaakt door de NASA en vond plaats op 21 december, een paar minuten
nadat de wereld volgens de Maya's had moeten vergaan.

Te sterke magnetische golven van de zon kunnen op aarde voor problemen zorgen,
zoals stroomuitval en weigerende communicatiemiddelen.


De winterwende is het begin van de winter op het noordelijk halfrond, de dag is dan het kortst.
De winterwende vond plaats om iets na het middaguur (Nederlandse tijd).

Op dit tijdstip maakte SDO de foto. Het komend jaar wordt verwacht dat de zon het meest actief is, dan vindt het zonnemaximum plaats van de elf jaar durende zonnecyclus, waarop deze de meeste activiteit vertoont.

---

Sterrenkundigen uit Wales hebben vorig jaar op 25 september ontdekt dat er op de zon
enorme tornado's voor kunnen komen, die groter zijn dan de aarde.

In de wervelstormen draait de wind rond met snelheden tot 300.000 kilometer per uur
en bereiken een hoogte tot 200.000 kilometer. De temperatuur op het oppervlak liep er op tot bijna 2 miljoen graden Celsius.

Zonnebevingen zijn zichtbaar als cirkelvormige golven die zich over het zonsoppervlak voortbewegen.
Mogelijk veroorzaken de zonnetornado's enorme uitbarstingen plasmawolken (zonnedeeltjes) en deze kunnen bij de aarde
satellieten, elektriciteitsnetwerken en radiocommunicatie verstoren.

---

De zonnenvlekkengroep 1302 heeft een CME (Coronale Massa-Emissie) veroorzaakt die maandagmiddag rond 14.15 uur
bij de aarde aankwam en hier tot een geomagnetische storm leidde, met verstoringen in het aardmagnetisch veld
en misschien schadelijke gevolgen voor geostationaire satellieten.

Een krachtige zonnevlam van de zon werd op zaterdag 24 september om 11.40 uur Nederlandse tijd geproduceerd
door zonnevlekkengroep 1302 heeft een CME veroorzaakt. Op verschillende plaatsen in Noord-Amerika en Noord-Europa
is afgelopen nacht ook poollicht waargenomen.

Zonnevlekkengroep 1302 is groot en actief, en zal de komende dagen door van de draaiing van de zon steeds meer
op het midden van de zon komen te liggen. Dat betekent dat nieuwe CME's nog directer op de aarde gericht zijn.

Elke donkere vlek op de foto van de zon (gemaakt door SDO) is groter dan de aarde en het aktieve gebied
strekt zich uit over ongeveer 100.000 kilometer.

---

In 2008 en 2009 hadden onderzoekers veel meer zonnevlekken verwacht en ook de afgelopen
jaren waren er heel erg weinig zonnevlekken zichtbaar op het oppervlak van de zon.
Er vond een onderzoek plaats om te achterhalen waar de donkere zonnevlekken op de zon bleven.

De resultaten van dit onderzoek laten zien dat de plasmastromingen in de zon de vorming
van zonnevlekken tegen hielden en hierdoor werd het zonneminimum verlengd.

Plasmastromingen, dit is een heet mengsel van ionen en elektronen, veroorzaken magnetische
velden op de zon. Hierdoor ontstaan de zonnevlammen en zonnevlekken. Hoe meer zonnevlekken,
hoe groter de kans dat er grote zonnevlammen op het oppervlak ontstaan.

Het plasma heeft een gemiddelde snelheid van 65 kilometer per uur en stroomt van de evenaar
naar de polen en weer terug. Soms kan de snelheid sterk verschillen en kunnen plasmastromingen
in de eerste helft van een elfjarige zonnecyclus een hogere snelheid hebben dan in de tweede helft.
Hierdoor kan, zoals de afgelopen jaren, het tweede deel van de zonnecyclus minder actief zijn.


Solar Dynamics Observatorium, SDO, houdt bewegingen op het zonneoppervlak en de plasmastromingen in de zon in de gaten.

---

De zonnestorm van 15 februari veroorzaakte grote zonnevlammen.
De storm valt in de categorie X-uitbarsting en was de zwaarste van de laatste vier jaar.

Miljarden tonnen geladen deeltjes werden bij de uitbarsting in de richting van de aarde gestuurd.
De deeltjes die de aardatmosfeer bereiken zorgen voor het poollicht, maar kunnen ook
het elektriciteitsnet verstoren en de satellietapparatuur voor telecommunicatie en GPS-systemen ontregelen.

Door het magnetisch veld van de zon is het niet te voorspellen welke richting het zonneplasma op gaat.
Pas wanneer de elektrisch geladen deeltjes het magnetisch veld van de aarde raken, kan men de richting bepalen.

Maar er gebeurde vrijwel niets.


De storm was vrij zwak, dit kwam doordat de zonnedeeltjes van het meegevoerde magnetische veld,
parallel was uitgelijnd met het magnetische veld van de aarde, waardoor dit als een schild werkte.

Helaas werden zo de meeste deeltjes tegengehouden en was er weinig noorderlicht zichtbaar,
behalve in Antarctica, Alaska en Finland.

De komende jaren worden nog vele honderden uitbarstingen van zonnestormen verwacht.
Rond 2013 bereikt de zon het hoogtepunt van zijn elfjarige zonnecyclus.

---

In Nederland is dinsdag 4 januari bij zonsopkomst een gedeeltelijke en zeldzame dubbele zonsverduistering te zien.

Omstreeks 8:48 uur (is al een deel door de maan verduisterd) is eerst de linker punt van de half verduisterde zon boven de horizon zichtbaar, dan de rechter punt en rond 10:40 uur is de zon weer helemaal zichtbaar.

Bij vrij uitzicht over de zuidoostelijke horizon, kun je heel eventjes twee afzonderlijke driehoekjes zonlicht zien (dubbel). De laatste keer dat we in Nederland zo'n dubbele zonsopkomst meemaakten, was op 31 mei 2003.

Duizenden mensen verzamelden zich toen langs het westelijk deel van het IJsselmeer om vrij uitzicht te hebben over de oostelijke horizon.

De volgende gedeeltelijke zonsverduistering tijdens zonsopkomst is op 12 juni 2029 in een deel van Nederland en België te zien. Daarna moeten we wachten tot 27 februari 2082.

---

De twee Stereo satellieten hebben in maart voor het eerst de botsing
van een kleine ijsachtige komeet met de zon waargenomen.
Met de zonnetelescoop op de Mauna Loa was nog net te zien hoe
de komeet de hete atmosfeer van de zon terecht kwam.

De SOHO heeft de afgelopen dertien jaar ongeveer 1600 zonnescheerders
waargenomen, deze kometen komen dicht langs de zon.


Waarnemingen met de Mauna Loa Solar Observatory (Hawaï)
laten zien dat de komeet bijna bij de zon is.

---

De Solar Dynamics Observer, SDO, een nieuwe satelliet voor onderzoek aan de zon
overtreft door scherpe foto's en filmpjes van het zonsoppervlak alle verwachtingen.
Solar Dynamics Explorer is op 11 februari 2010 gelanceerd
en gaat de komende vijf jaar de zon onderzoeken.


Verder onderzoekt SDO het magnetisch veld van? de zon, zonnevlekken
en zonsuitbarstingen, en ook energierijke uitbarstingen die invloed
kunnen hebben op het magnetisch veld, de elektriciteitscentrales,
radioverbindingen en satelliet-elektronica op aarde.


De opname is gemaakt op 30 maart 2010.
Rood staat voor relatief koel, rond 60.000 graden.
In het groen en blauw is het minstens een miljoen graden.

---

Proba-2, in november 2009 gelanceerd, test zijn instrumenten voor wetenschappelijke waarnemingen,
onder meer van de zon en de invloed van de zonneactiviteit op de hoge aardatmosfeer.

Op een van de opnamen is de ringvormige zonsverduistering van 15 januari 2010 te zien.
Een paar?instrumenten zullen straks gebruikt?worden in de missies BepiColombo naar Mercurius, en de ExoMars.

---

Er wordt al jaren naar methodes gezocht om zonnevlammen,
dit zijn grote uitbarstingen op de zon, te kunnen voorspellen. Onderzoekers denken nu een voorspelbare methode gevonden te hebben, nadat ze de
magnetische gegevens van meer dan duizend groepen zonnevlekken hebben verzameld.
Daarbij ontdekten zij steeds hetzelfde patroon van magnetische veldlijnen onder
het oppervlak, die zich steeds strakker vast draaiden, totdat ze kapot gingen.


Zonnevlammen zijn plotselinge uitbarstingen van energie en licht uit de magnetische velden
van zonnevlekken. De fotonen die daarbij vrij komen bereiken de aarde in acht minuten.
Deze fotonen kunnen storingen veroorzaken in de signalen van bijvoorbeeld satellieten (GPS).

Nu dit bekend is, kan een zonnevlam al twee of drie dagen van te voren worden voorspeld.
Ook kan een schatting worden gemaakt van de sterkte van de uitbarsting.

---

Het oppervlak van de zon begint na een lange periode van rust weer magnetische
activiteit te vertonen. De nieuwe zonnevlekkengroep 1035 neemt in omvang toe,
is nu zeven keer zo breed als de aarde en maakt deel uit van de nieuwe zonnecyclus 24.

---

Begin juni waren de eerste kleine donkere vlekken van zonnecyclus 24 op de .
De activiteit van de zon is sinds 4 juli weer aan het toenemen
door de ontwikkeling van een nieuwe zonnevlekkengroep 1024.


De temperatuur van deze vlekken is enkele honderden graden lager dan de omgeving,
het heeft geen recordomvang, maar is wel de grootste van de afgelopen twee jaar.
De zonnevlekken veroorzaken ook redelijk grote uitbarstingen, zonnevlammen op de zon.

---

Er is een donkere zonnevlekkengroep zichtbaar op de zon. Dit gebied op het?oppervlak,
waarin ook zonnevlammen en uitbarstingen van röntgenstraling kunnen voorkomen,
heeft een temperatuur die enkele honderden graden lager is dan de omgeving.

De eerste vlekken van zonnecyclus 24 waren al veel eerder verwacht.


Doordat de vlekkengroep zich op de hoge noordelijke breedtegraad bevindt gaat men er
vanuit dat dit de volgende cyclus is, die in 2012 of 2013 zijn maximum moet bereiken.
Het bestaan en de invloed op de aarde van deze elfjarige activiteitscyclus
van de zon wordt nog steeds niet goed begrepen.

---

STEREO-B heeft waarschijnlijk twee actieve zonnevlekgroepen op de zon ontdekt,
die zich nog achter de oostrand bevinden. De afgelopen dagen hebben deze twee gebieden
een aantal flinke uitbarstingen geproduceerd, waaronder een coronale massa-ejectie.


Op 5 mei vond er een coronale massa-ejectie plaats.
Door de draaiing van de zon, zullen de zonnevlekken op 7 of 8 mei zichtbaar worden voor
waarnemers op aarde. Na een lange periode van inactiviteit lijkt de zon weer wat op te leven.

Wetenschappers denken dat het maximum van de cyclus waarin de zon zich nu bevindt,
ruim een jaar later, in mei 2013, plaats zal vinden. Dan zouden er ongeveer negentig zonnevlekken
op het oppervlak moeten zijn, dat is lager dan de gemiddelde hoeveelheid vlekken tijdens een piek.
Als dit zo is, dan is de deze zonnecyclus de twee na zwakste sinds men waarnemingen verricht aan onze zon.

---

De zon heeft een nieuw record bereikt en was in 100 jaar niet zo inactief.
Het afgelopen jaar waren er op 266 van de 366 dagen helemaal geen
zonnevlekken te zien. In 1913 had de zon minder vlekken dan nu, op slechts
54 dagen vertoonde de zon donkere vlekken en 311 dagen niet.

Misschien gaat 2009 dat record wel breken, dit jaar telt de zon al 78 zonnevlekloze dagen.
Het aantal zonnevlekken is een maat voor de magnetische activiteit van de zon.


Eens in de ongeveer elf jaar bereikt deze activiteit een minimum.
De zon vertoont momenteel niet alleen weinig vlekken, maar ook de zonnewind,
de stroom geladen deeltjes die de zon voortdurend uitzendt, is duidelijk zwakker
dan anders. De zon zendt nu een beetje minder zichtbaar licht en ultraviolette straling uit dan
twaalf jaar geleden. Naar verwachting zal de zonneactiviteit de komende jaren weer aantrekken.

---

Na twee vrijwel zonnevlekloze jaren lijkt de zon weer langzaam actief te worden.
In oktober zijn vijf nieuwe zonnevlekgroepen gezien en dat is meer dan de afgelopen maanden.

Vier van de vijf zonnevlekgroepen hebben kenmerken van de komende zonnevlekkencyclus,
cyclus 24, laten zien. Zonnevlekkencyclus 23 bereikte zijn hoogtepunt in 2000.

Het verschil tussen de oude en de nieuwe zonnevlekkencyclus is dat de vlekken zich in de richting
van de evenaar bewegen en de magnetischvelden zijn tegengesteld gepolariseerd. Begin november waren
al een paar kleine zonnevlammen waargenomen. Het volgende maximum wordt rond 2011 of 2012 verwacht.


Nieuwe cyclus zonnevlekken, groep 1007, verplaatst zich over het oppervlak van de zon
over een periode van vier dagen. de opname is gemaakt door de SOHO.

---

Vrijdag 1 augustus 2008 vindt een totale zonsverduistering plaats in een smalle strook
door Noord-Groenland, Nova Zembla, midden-Siberië, west-Mongolië en noord-China.

De verduistering begint om 10.37 uur wanneer de zon schuilgaat achter de maan.
Er is dan aan de bovenkant van de zon een deukje te zien.


Om 11.25 uur is de verduistering maximaal. Op de plaats van grootste eclips
duurt de totale verduistering 2 minuten en 27 seconden.

Bij helder weer, dat niet wordt verwacht, zal de zonsverduistering
in Nederland te zien zijn als een hapje uit de zon linksboven in de zon.

---

De activiteit van de zon is nog minimaal, maar toch vinden er geregeld grote uitbarstingen plaats.

Zo verscheen er een paar weken geleden een ongebruikelijk actieve protuberans aan
de oostelijke rand van de zon, die gepaard ging met fontein-achtige uitbarstingen.

Misschien gaat het om een kortstondige uitbarsting gaat, maar het kan ook dat
de protuberans een voorteken is van de komst van een nieuwe zonnevlekkengroep.
Met speciale zonnekijkers wordt het betreffende gebied de komende tijd in de gaten houden.

---

STEREO heeft op 19 mei 2007 voor het eerst, een krachtige tsunami van heet gas met temperaturen
tussen 60.000 en 2 miljoen graden Celsius, gefilmd vlak boven het oppervlak van de zon.
De golf trok in 35 minuten tijd met een snelheid van ruim één miljoen kilometer per uur over het zonsoppervlak.
Het bestaan van zulke tsunami's op de zon was al bekend, maar nooit eerder zo gedetailleerd in beeld gebracht.

Tsunami's op de zon worden door grote coronale explosies veroorzaakt, de Coronal Mass Ejections, CME,
waarbij tijdens de enorme uitbarstingen in de ijle, hete dampkring van de zon, grote hoeveelheden
elektrisch geladen deeltjes de ruimte in worden geblazen.


STEREO maakt elke paar minuten een foto van het zonsoppervlak, in vier verschillende golflengtegebieden.
NASA heeft de afzonderlijke foto's tot een filmpje samengevoegd. Zo konden de wetenschappers zien
hoe de golf zich verspreidde in de verschillende lagen van de atmosfeer van de zon.

De tsunami verspreidde zich met gelijke snelheden door elk van deze lagen. Doordat de chromosfeer veel dichter
is dan de corona, hadden de wetenschappers verwacht dat de puls daar zou vertragen, maar dit gebeurde niet.
Misschien dat dit bij onderzoek van volgende tsunami's wordt ontdekt.

---

Op 4 januari is de nieuwe zonnecyclus begonnen, de 24e sinds het begin van de waarnemingen in 1755.
De SOHO zag een zonnevlek op het noordelijk halfrond van de zon met een tegengestelde magnetische polariteit.
Een nieuwe cyclus begint meestal met een zonnevlek die een omgekeerde magnetische polariteit kent.
De vlek maakt deel uit van de nieuwe cyclus, die naar verwachting in 2011 of 2012 zijn maximum zal bereiken.

Tijdens zonnemaxima, die gemiddeld elke elf jaar plaatsvindt, bereikt de activiteit van de zon een maximum,
met extra veel donkere zonnevlekken, heldere vlammenvelden en magnetische explosies en is het aantal
zonnevlekken en -vlammen groter dan normaal, wat ook invloed heeft op de magnetosfeer van de aarde.


Tijdens een maximum zijn er veel verstoringen in het magnetische veld van de zon, de CME.
Een CME, is de afkorting voor Coronal Mass Ejection en vindt plaats wanneer
het gespannen magneetveld van de zon zich iets ontspant.
Tijdens de CME wordt er een enorme hoeveelheid geladen zonne-materiaal de ruimte ingeslingerd.
Als dit materiaal in de richting van de aarde wordt gestuurd,?krijgen we een geomagnetische storm.

Tijdens zo'n magnetische storm is vaak poollicht te bewonderen, maar ook zorgen de geladen
zonnedeeltjes ervoor dat veel elektrische apparatuur in de problemen raakt.
Met name satellieten en energienetten kunnen?ernstige schade oplopen.
Zo viel in 1989 in grote delen van Canada gedurende 9 uur de stroom uit door een zonnestorm.

De zonnecyclus 23 bereikte een piek tussen 2000 en 2003.


Ook vliegt vandaag Ulysses op grote hoogte over de noordpool van de zon en
beweegt in een wijde baan die vrijwel loodrecht op het baanvlak van de planeten staat.
Ook in 1994, 1995, 2000, 2001 en 2007 vonden poolpassages plaats.

De ruimtesonde kan nu onderzoek doen aan de magnetische velden en de zonnewind,
die waarschijnlijk in verband staan met de poolgebieden van de zon,
die heel andere magnetische eigenschappen hebben dan de evenaargebieden.

De poolpassage is nu extra interessant omdat hij plaatsvindt op een moment
dat er net een nieuwe zonnecyclus van start gaat. Onderzoekers denken dat de poolgebieden
van de zon een belangrijke rol spelen bij de afwisseling van activiteitscycli van de zon.

Oude magnetische velden, de overblijfselen van oude zonnevlekken, bewegen in de richting van
de polen en zakken naar een diepte van 200.000 kilometer en worden door de dynamowerking
van de zon opnieuw versterkt worden. Het is nog niet duidelijk hoe de zonnecyclus van invloed
is op een eerder waargenomen temperatuurverschil tussen de twee polen van de zon.


SOHO heeft op 11 december deze zonnevlek al waargenomen, als meer van deze velden samenkomen
tot een grote donkere zonnevlek, dan is volgens wetenschappers de zonnecyclus (24) begonnen.
De nieuwe cyclus zal naar verwachting tijdens de piek in 2012 erg hevig zijn, hierdoor kunnen met name
telecommunicatie, luchtverkeer, elektriciteitsnetwerken en GPS-systemen op aarde er last van krijgen.

---

Het ruimteonderzoeksproject Ulysses wordt voor de vierde keer met twaalf maanden verlengd,
tot maart 2009. De ruimtesonde die al 18 jaar in werking is, is ontworpen om de heliosfeer,
de elektromagnetische invloedssfeer van de zon, in drie dimensies in kaart te brengen.

Ulysses is een ruimtesonde van de NASA en de ESA, die in 1990 in een zeer wijde baan over
de noord- en de zuidpool van de zon werd gebracht. Sinds het najaar 2006 werkt Ulysses samen
met de twee STEREO-kunstmanen, die vergelijkbaar waarnemen in de omgeving van de aarde.


De activiteit van de zon zal binnenkort weer gaan toenemen en er zijn nog een aantal belangrijke vragen
onbeantwoord, zoals de ongelijkmatige temperatuur van de coronale holtes. Deze coronale holtes
zijn verstoringen in de corona, de atmosfeer van de zon, die veroorzaakt worden door de magnetische polarisaties.

Deze ongelijkmatigheid in temperatuur zag men in 1994 en 1995, toen Ulysses ontdekte dat de noordelijke
coronale holte, magnetisch positief koeler was dan de zuidelijke coronale holte, magnetisch negatief.
Men hoopt dat met de verlenging van de Ulysses-missie dit raadsel op te lossen.

De Ulysses heeft alleen steeds minder elektriciteit tot zijn beschikking, daar de ruimtesonde
werkt met een radio-isotopische generator, hierbij wordt energie opgewekt door het verval
van radioactieve deeltjes en niet met zonnecellen.

---

Uit gegevens van het Solar Wind Experiment, de WIND-satelliet is gelanceerd in 1994, blijkt dat de zonnewind afgeremd
kan worden door heliumgas, het experiment van de NASA meet de snelheid, dichtheid en temperatuur van de zonnewind.
De zonnewind is de stroom van elektrisch geladen deeltjes die voortdurend vanuit de zon het heelal in stromen
en bestaat vooral uit waterstofkernen of protonen, gemengd met een beetje helium en sporen van zwaardere elementen.


Als de zonnewind een lage snelheid (ongeveer anderhalf miljoen kilometer per uur) heeft, bevat ze vrijwel geen helium,
Maar tijdens energierijke explosies die gepaard gaan met hoge zonnewindsnelheden, (coronale massa-ejecties) is het
heliumgehalte 5 tot 10 keer hoger dan gemiddeld, dit doet vermoeden dat helium een remmende werking heeft
op de zonnewind, het heliumgas in de corona van de zon zou hier de oorzaak van kunnen zijn.

Het heliumgas hoopt zich op aan het oppervlak van de zon en wordt na verloop van tijd explosief de ruimte in geblazen.
Daarna begint de afremmingscyclus weer opnieuw. Het begrijpen van de zonnewind is belangrijk voor de bemande ruimtevaart,
aangezien blootstelling aan de zonnewind voor mensen levensgevaarlijk kan zijn.

---

De volgende activiteitscyclus, zonnecyclus 24, van de zon komt in maart 2008 op gang, dit is aanzienlijk later dan enkele jaren geleden
werd verwacht en wordt waarschijnlijk ook minder extreem dan sommige sterrenkundigen (ruimteweervoorspellers) verwachten.


De zon doorloopt een cyclus en heeft steeds om de elf jaar een activiteitsmaximum, waarbij extra veel zonnevlekken
en uitbarstingen te verwachten zijn. Tijdens een zonnemaximum ontstaan zonnestormen van elektrisch geladen deeltjes,
die storingen kunnen veroorzaken in radio- en GPS-verbindingen en satellietelektronica.

De sterkte van een zonnemaximum kan voorspeld worden op basis van metingen aan magnetische velden van de zon.
Het maximum vindt eind 2011 of begin 2012 plaats.

---

Stereo heeft zijn eerste stereoscopische opnamen gemaakt in 2D en 3D van de zon.
De twee ruimtesondes van NASA hebben de zon gelijktijdig vanuit verschillende hoeken waargenomen.

Van deze waarnemingen zijn driedimensionale beelden gemaakt, waardoor de ruimtelijke structuur van de corona goed is te zien,
in de corona, de ijle dampkring van de zon, vinden regelmatig gigantische uitbarstingen van heet zonnegas plaats.

De stereoscopische beelden maken het mogelijk om betere voorspellingen te doen van deze coronale massa-ejecties (explosies),
die op een gegeven moment bij de aarde aan kunnen komen en hier schade kunnen toebrengen aan satellieten.
Astronomen krijgen door de Stereo ook de gelegenheid om het gebied tussen de zon en de aarde te onderzoeken.

---

De satelliet Hinode, of Solar B, gelanceerd in september 2006, heeft ontdekkingen gedaan, die erop
duiden dat het magnetische veld van de zon, turbulenter en dynamischer is dan tot nog toe werd aangenomen.

De Hinode doet voornamelijk onderzoek naar de vaak explosieve wijze waarop dit magnetische veld,
energie overdraagt aan de verschillende lagen van de atmosfeer van de zon.

Een heel mooie uitbarsting die de satelliet heeft waargenomen, was een zonnevlam die op 12 januari ontstond.
Op het beeldschermverscheen een magnetische stroom ter grootte van de aarde, die zich tot
een krachtige zonnevlam ontwikkelde, dit alles speelde zich af in de chromosfeer van de zon.


Lange slierten strekken zich uit in de chromosfeer, dit dunne deel atmosfeerlaag bevindt zich tussen
het zichtbare oppervlak van de zon, de fotosfeer en de buitenste corona.

Dit was opmerkelijk, omdat er lange tijd werd gedacht, dat er in de chromosfeer weinig gebeurt.
Het ontstaan van zonnevlammen wordt overigens nog steeds niet goed begrepen.
Ze houden duidelijk verband met magnetische verstoringen in de buurt van zonnevlekken,
maar het is nog niet gelukt om te voorspellen waar een nieuwe zonnevlam zal ontstaan.

Ook het feit dat de temperatuur van de corona, de atmosfeer van de zon, veel hoger is dan de temperatuur aan het oppervlak
van onze zon. Want het buitenste deel van de corona, vertoont een uiterst ingewikkelde structuur, ook is het ijle coronagas
enorm heet (1 miljoen graden) in vergelijking met het zonneoppervlak (6000 graden).
Misschien dat de Hinode hier antwoord op vindt.


Op de opname hierboven, gemaakt in november 2006, zie je geladen deeltjes, die vrijwel verticaal vanuit
een zonnevlek omhoog stijgen en de magnetische veldlijnen volgen.
Hoog aan de rand van de zonnevlek buigen de magnetische velden om, om zo een verbinding
te maken met gebieden die een tegenovergestelde lading hebben.

---

Op 25 februari heeft de camera van STEREO-B een bijzondere testopname gemaakt.
De beelden laten een gedeeltelijke zonsverduistering zien van de zon op vier ultraviolette golflengten met de maan
op de voorgrond, vanuit de positie van de STEREO-B was de maan veel te klein om de zon af te dekken.

Het lijkt meer op een maanovergang dan op een zonsverduistering, dit komt doordat STEREO-B toen
op een afstand van 1,6 miljoen kilometer van de maan stond. Die afstand is 4,4 maal zo groot
als de afstand tussen de aarde en de maan, waardoor de maan 4,4 maal zo klein lijkt.

---

De Ulysses vliegt vandaag, voor de derde keer sinds de lancering in 1990, onder de zuidpool van de zon door.
Ulysses is via een flyby langs Jupiter in een steile baan rond de zon gebracht,
door de flyby vliegt de ruimtesonde om de 6,2 jaar over de noord- en de zuidpool van de zon.

Vanuit een wijde baan om de zon onderzoekt de ruimtesonde de zonnewind, dit is een stroom van elektrisch
geladen deeltjes die door de zon de ruimte in wordt geblazen en het magnetisch veld van de zon.

Ulysses is een Europees-Amerikaanse ruimtesonde en was ontworpen voor een levensduur van vijf jaar,
maar functioneert na ruim 16 jaar nog steeds redelijk goed, hoewel radio-isotopen-generatoren (RTG's)
van de ruimtesonde langzaam maar zeker minder stroom beginnen te produceren.


In december vonden verschillende uitbarstingen, zonnestormen, op de zon plaats, die een uitstoot van
grote hoeveelheden elektrische geladen deeltjes veroorzaakten. De Ulysses zag een toename in de stralingsdeeltjes
van de zon terwijl de ruimtesonde zich nu op veel grotere afstand boven de zuidpool van de zon bevindt.
Deze zonnestormen zijn gevaarlijk voor kunstmatige satellieten en ruimtesondes.

Op dit moment bereiken we het minimum van de activiteitscyclus van de zon, over 5 jaar bereikt
de zon weer het zonnevlekkenmaximum, daarom werd niet verwacht deze deeltjes tijdens het minimum
aan te treffen en al zeker niet bij de polen.

De vraag is nu hoe de geladen deeltjes in de poolstreken van de zon verzeild zijn geraakt.
De huidige verdeling van het magnetische veld van de zon zou er juist voor moeten zorgen,
dat deze deeltjes geen hoge breedtegraden kunnen bereiken.

Inmiddels is duidelijk dat de coronale gaten bij de zuidpool nu net zo koel zijn als die bij de noordpool
tien jaar geleden, dit kan erop duiden dat het temperatuurverschil met de polariteit van het magnetische veld
van de zon te maken heeft, de magnetische noord- en zuidpool zijn nu immers van plaats verwisseld.
Het bewijs zal mogelijk worden verkregen als Ulysses eind volgend jaar weer de noordpool van de zon bekijkt.

---

De eerste foto's werden op 4 december gemaakt, op de foto is het actieve gebied AR903 zichtbaar,
die de dagen erna voor zonnevlammen zorgde.


Beide ruimtesondes dragen een set coronagrafen en camera's die overeen komen met die van de SOHO,
die nu al 10 jaar de zon in de gaten houdt. De Stereo zenden real-time hun data naar de aarde,
waar onderzoekers de gecombineerde gegevens gebruiken voor het maken van 3D-beelden van de zon.

Beide ruimtesondes beschrijven een andere baan om de zon, waardoor er twee verschillende beelden ontstaan.
Hieruit krijgen wetenschappers een stereobeeld van de zon te zien.

---

De gemiddelde zonneactiviteit van de zon, gedurende de laatste maanden was laag,
maar de laatste weken vertoont onze zon flinke uitbarstingen.

Gedurende de grote zonnevlam en daaropvolgende coronale massa-ejectie (CME) van 13 december,
moest de ESA maatregelen nemen, omdat verscheidene systemen aan boord van satellieten uitvielen.


De uitbarsting werd ook waargenomen met de SOHO. De stroom geladen deeltjes die de zon uitstootte,
veroorzaakte bovendien een flinke geomagnetische storm op aarde, met bijbehorende poollichtverschijnselen.


Rond 15.30 uur kwam de schokgolf van de X3-zonnevlam van dinsdagochtend bij de aarde aan.
De snelheid van de zonnewind rond de aarde steeg tot ruim 950 kilometer per seconde.

Om dit poollicht te kunnen zien is een vrij uitzicht op de noordelijke horizon nodig, en een donkere hemel.
De aurora borealis, zoals het poollicht ook wordt genoemd, is meestal te zien als een structuurloze gloed in het noorden.

---

Een enorme schokgolf is over het oppervlak van de zon geblazen, het leek wel een solaire tsunami.
De schokgolf drukt het omringende plasma samen, verhit het en raast met een snelheid van 400 kilometers
per seconde over de zon heen. De golf is rondom de gehele zon gereisd in slechts 30 minuten tijd.

Grote schokgolven als deze zijn bij lage zonneactiviteit vrij zeldzaam.
De zonnevlam vond plaats in een actief gebied aan de rand van de zonneschijf.
De zon hoort op dit moment in zijn minimum te zitten, maar de zon is al jaren veel te actief,
wat maar weer bewijst dat ons begrip van de zonnecyclus niet compleet is.


Naar alle waarschijnlijkheid zal de volgende zonnecyclus, in 2011, dertig tot vijftig procent
sterker zijn dan de afgelopen cyclus. De hoeveelheid zonnevlekken die we tijdens
het maximum te zien krijgen, zal variëren van 42 tot 185.

Het is het eerste bewijs dat de zon langzaam weer actiever wordt. Over vijf jaar komen zulke uitbarstingen
vermoedelijk vaker voor, aangezien de zon dan weer het hoogtepunt in zijn elfjarige cyclus bereikt.

---

De werkzame levensduur van de SOHO-satelliet is met ruim tweeënhalf jaar verlengd.
De Europese satelliet, die de zon onderzoekt, zal nu tot december 2009 blijven werken,
dankzij een aanvullende subsidie van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

SOHO werd in december 1995 gelanceerd en onderzoekt de uitbarstingen van de zon,
de zonnewind en helioseismologie. Onlangs nog werd een techniek ontwikkeld om uit de waarnemingen van
trillingen in en op de zon, informatie te verkrijgen over de achterzijde van de zon, die we niet kunnen zien.

De ruimtesonde draait binnen de aardbaan om de zon, op anderhalf miljoen kilometer afstand van de aarde
en is de eerste zonnesatelliet in de geschiedenis, die de meeste gegevens heeft verzameld.

Meer dan 2300 wetenschappers hebben in deze periode gebruikt gemaakt van de gegevens van de satelliet.
De afgelopen twee jaar verscheen er elke dag een wetenschappelijk artikel dat gebaseerd was op
de wetenschappelijke resultaten van de SOHO missie.

De komende jaren zullen nieuwe satellieten gelanceerd worden voor zonneonderzoek,
o.a. de Japanse Solar B, de Europese Proba-2 en de Amerikaanse Solar Dynamics Observer.
SOHO zal de metingen en waarnemingen van deze nieuwe ruimtesondes blijven aanvullen.

---

Volgens de NASA is de reusachtige lopende band in de zon sterk vertraagd.
Dat zou kunnen betekenen dat het zonnemaximum na de volgende aanzienlijk zwakker wordt
dan de voorgaande zonnevlekkencyclussen.


De lopende band is een enorm circulatiesysteem onder het zonneoppervlak, dat twee aftakkingen kent,
een noordelijke en een zuidelijke, die elk ongeveer veertig jaar over één omloop doen.
Normaal is de snelheid van de circulatie ongeveer een meter per seconde, maar de afgelopen jaren
is de noordelijke tak met een kwart vertraagd en de zuidelijke zelfs met tweederde,
dit zijn de traagste snelheden die ooit werden gemeten.

De snelheid van de inwendige circulatie kan worden afgeleid uit de positie ten opzichte van de evenaar
van de zon waar nieuwe zonnevlekken tevoorschijn komen. Uit onderzoek is gebleken dat er
een verband bestaat tussen de circulatiesnelheid en de toekomstige zonnevlekkenactiviteit.

Een traag bewegende lopende band geeft een geringere zonneactiviteit.
Op basis van het gedrag van de inwendige zonnecirculatie is overigens ook voorspeld dat
het volgende zonnemaximum, dat in 2011 of 2012 wordt verwacht, zeer intens zal zijn.
De reden hiervoor is dat bij een snelle stroming meer magnetische velden aangemaakt worden
en zo de activiteit fors kunnen verhogen.

De vertraging dat we nu zien betekent dat in de 25ste zonnecyclus, die normaal zal pieken
in het jaar 2022, één van de zwakste kan zijn sinds eeuwen.


De vraag is hoe ze nu in het binnenste van de zon kunnen kijken om dit gedrag waar te nemen,
dit alles gebeurt via zonnevlekken.
Deze magnetische velden borrelen op vanuit de convectiezone en komen aan het oppervlak.

Astronomen wisten al langer dat de zonnevlekken een lijn tonen van zonnnevlekkengroepen, die van
de gemiddelde zonnebreedtegraad zakken naar de evenaar en terug naar de middelste delen.
Volgens wetenschappers wordt deze verplaatsing veroorzaakt door de beweging van de convectiezone.

Door het meten van deze verschuiving van de zonnevlekkengroepen kunnen we indirect de snelheid
van de gordel meten, hierdoor kunnen ze in de toekomst beter de zonneactiviteit voorspellen.

---

In heel Europa is op woensdag 29 maart een gedeeltelijke zonsverduistering te zien.
In delen van Afrika en Azië en een smal gebied tussen Kreta en Cyprus
en boven Turkije en Georgië is er een totale zonsverduistering.

Volgens het KNMI begint de gedeeltelijke zonsverduistering in ons land om 11:47 uur.
Het hoogtepunt was om 12:37 uur, toen was 35% van de zon door de maan bedekt.
Om 13:33 uur is de verduistering voorbij.


In het zuidoostelijke deel van Europa zijn de klimatologische omstandigheden gunstig,
zodat de kans groot is dat de zonsverduistering daar goed te zien is.


De centrale baan van de totale verduistering, 189 kilometer breed, begint om 10.35 uur Nederlandse tijd
in het noordoosten van Brazilië.

Na de oversteek van de Atlantische Oceaan vervolgt de verduisterde baan zijn weg door Afrika over Ghana,
Togo, Benin, Nigeria, Niger, Tsjaad, Libië en het noordwesten van Egypte.

De verduistere baan loopt vervolgens over de Middellandse Zee tussen Kreta en Cyprus door naar Turkije,
Georgië en Kazachstan en eindigt om 13.47 uur aan de grens tussen Rusland en Mongolië.

De vorige gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland was begin oktober 2005.

---

De volgende zonnevlekkenactiviteit zal ongeveer een jaar later dan normaal beginnen, pas eind 2007 of begin 2008
en zal 30 tot 50% sterker kunnen zijn dan de laatste periode, dit is voorspelt door een nieuw computermodel voor bewegingsverschijnelen van de zon, ontwikkelt door de wetenschappers op de National Center for Atmospheric
Research (NCAR), het computermodel voorspelt de zonnevlekkenperiodes nauwkeurig.
De acht voorgaande zonneperiodes berekende het met een juistheid van meer dan 98%.


Volgens de NCAR-wetenschappers wordt de ontwikkeling van zonnevlekken bepaald door een stroming
van plasma (elektrisch geladen gas) tussen de evenaar en de polen van de zon, die als een soort
lopende band voor de productie van zonnevlekken dienst doet.
Een complete periode van deze plasmastroming duurt 17 tot 22 jaar, het is dus mogelijk om
ongeveer twee zonnevlekkenperiodes vooruit te kijken.

Naar verwachting zal de volgende zonnevlekkenperiode 24 rond 2012 zijn hoogtepunt bereiken.
Volgens het model zouden de zonnevlekken een groter gebied innemen, dan het zichtbare oppervlak van de zon (2,5%).
Het team zal volgend jaar proberen een voorspelling te doen van periode 25, die wellicht zal pieken in het jaar 2020.

---

Op de zon heeft zich weer een nieuwe zonnevlekgroep (826) gevormd.


Deze zonnevlekgroep begon enkele dagen geleden een klein groepje te vormen,
maar is nu uitgegroeid tot een goed zichtbare groep en is breder dan de ringen van Saturnus.

In de zonnevlek ontwikkelen zich ook zonnevlammen.

---

De straling wordt veroorzaakt door zonneactiviteiten, zoals zonnevlammen en -stormen,
zijn niet gevaarlijk voor de astronauten in de ruimte, omdat deze straling wordt
tegengehouden door het ruimtevaartuig, bijvoorbeeld bij het ISS.

Kosmische straling is gevaarlijker, want deze deeltjes zijn supergeladen,
die uitgezonden worden door supernova's, zwarte gaten en andere objecten.

De energie van deze deeltjes is veel hoger dan de zonnedeeltjes, waardoor ze zich
niet laten tegenhouden door aluminium of plastic.

Hierdoor staan astronauten aan deze straling blootgesteld.
Voor toekomstige ruimtereizen naar de maan en Mars is het belangrijk
om kosmische straling goed tegen te houden.

---

Op het oppervlak van de zon is een nieuwe grote zonnevlek ontstaan.


De zonnevlek is twee dagen geleden ontdekt.
De uitbarstingen op het zonneoppervlak brengen de aarde tot nu toe niet in gevaar.

---

Vandaag was een gedeeltelijke zonsverduistering.
Er ging 60% van de zon schuil achter de maan.

De zonsverduistering was van 10.10 tot 12.30 uur.
Om 11.05 was de zon maximaal (60%) verduisterd.


In Portugal, Spanje en Afrika was een ringvormige zonsverduistering te zien, dan blijft er een
dunne ring zonlicht over, omdat de maan dan niet helemaal de zon bedekt.

De laatste totale zonsverduistering was op woensdag 11 augustus 1999.


De eerstvolgende totale verduistering is op woensdag 29 maart 2006 en is dan o.a. te zien in Turkije en Libië.
In Europa, een deel van Afrika en Azië is dan een gedeeltelijke zonsverduistering te zien.

In Nederland is in 2135 een totale zonsverduistering te zien en in België in 2090.