Wat iedereen al verwachtte, er is geen spoor meer te vinden van komeet ISON.
Op 28 november verdampte de komeet kort voor zijn dichtste nadering van de zon door de hitte.

STEREO (NASA) maakte een filmpje van ISON en de Hubble Space Telescopemaakte op 18 december vier opnames
van twee plekken waar komeet ISON zich mogelijk zou kunnen bevinden.

De meeste strepen op de opnames worden veroorzaakt door sterren en enkele sterrenstelsels.
De reflecties die zichtbaar zijn in de lens van de camera worden veroorzaakt door heldere sterren en kosmische straling.


Misschien dat er nog wel komeetdeeltjes van komeet ISON bestaan, maar deze te klein zijn om door Hubble gezien te worden.

Restanten kunnen niet groter zijn dan 160 meter in doorsnede.
Als er nog iets van de komeet over is, is dit waarschijnlijk diffuus gas, stof en verspreide brokstukjes.

Lovejoy (C/2013 R1) is een minder bekende komeet die 21 december 2013 langs de zon vloog en een mooie,
lange staart ontwikkelde. Komeet Lovejoy werd in september van dit jaar ontdekt.
De verwachtingen over Lovejoy zijn lang niet zo hoog als over ISON, de komeet is bijna niet met het blote oog zichtbaar.

---

Na zijn reis langs de zon is van komeet ISON alleen nog stof overgebleven en niet meer met het blote oog te zien.
Bij de NASA hielden ze de komeet de afgelopen dagen in de gaten in de hoop dat er toch nog een deel intact was.

Er is zoveel beeldmateriaal verzameld dat astronomen nog jaren onderzoek kunnen doen naar de komeet.


Donderdag 28 november werd er van uit gegaan dat ISON uiteen was gevallen, maar astronomen
hebben aanwijzingen dat ernog een beetje hoop is dat een deel klein deel van ISON nog intact is.

Onderzoekers van de NASA zijn bezig beelden te bestuderen waar een lichtstreep op te zien is.
Dat zou erop kunnen wijzen dat ISON niet geheel door de warmte van de zon is verdampt.


Komeet ISON passeert de komende dagen de zon, het is de vraag of hij dit overleefd.
De komende dagen verdwijnt ISON in het lichtschittering van de zon.

Het zonlicht zal de komeet tot ongeveer 2700 C opwarmen, waardoor de verdamping versneld.
In het verleden zijn sommige kometen verdampt door een passage langs de zon.


Op aarde is de komeet, na de zonpassage, de eerste en tweede week van december de beste tijd om te kijken.
De komeet is 's morgens vroeg te zien en 's avonds bij zonsondergang.

---

ISON is op 6 november gefotografeerd en er zijn nu twee extra staarten te zien, onder de grote staart.
De lengte van de grote staart is nu ongeveer 3470 kilometer.

De nieuwe staarten van komeet ISON zijn ionenstaarten, bestaande uit koolmonoxide en kooldioxide.
Omdat ze uit geladen deeltjes (ionen) bestaan reageren ze snel op de zonnewind, die ook uit geladen
deeltjes bestaat en hierdoor kan de staart een andere richting uitwijzen dan de hoofdstaart.


Rond 6 november 2013 wordt de komeet naar verwachting helder genoeg om ook met het blote oog te zien.
Dit zal tot januari 2014 duren.

Als de komeet intact blijft bij het naderen van de zon (op 1,2 miljoen kilometer afstand) rond 28 november
zal hij helderder worden. Echter door het licht van de zon is de komeet waarschijnlijk tussen 23 november
en 1 december moeilijk waar te nemen. In december zal de komeet overal op aarde zichtbaar zijn,
en in de tweede helft van december wordt ISON ook zichtbaar aan de avondhemel.

---

De Hubble Space Telescope maakte op 9 oktober een opname van komeet ISON.
Eerst leek de komeet op het punt te staan uiteen te vallen, maar dat valt tot nu toe mee.

De kern van komeet ISON is nu naar schatting minder dan twee kilometer groot, te klein om op de Hubble-opname
zichtbaar te zijn. De coma van de komeet is een tienduizenden kilometers grote wolk van gas die de langzaam
opwarmende kern inmiddels heeft uitgestoten. De komeet zelf heeft ook een duidelijke stofstaart ontwikkeld.

---

De opname is in april 2013 gemaakt door de Hubble Space Telescope, komeet ISON C/2012 S1 is ontdekt op opnames
van 21 september 2012 door Russische astronomen op een afstand van een miljard kilometer van de zon.

ISON zal eind november op zeer kleine afstand langs de zon vliegen en mogelijk met het blote oog vanaf de aardete zien zijn.
Het is de vraag hoe helder de komeet eind dit jaar zal zijn, de helderheid valt tot nu toe tegen.
Er is ook een kans dat de poreuze, ijzige kern van de komeet tijdens de passage langs de zon uit elkaar valt.

Mars Express is in de nacht van 23 op 24 september begonnen met het waarnemen van de komeet.
Op 1 oktober is de kleinste afstand van de komeet tot Mars 10,5 miljoen kilometer.

De waarnemingen van SOHO beginnen eind november, de kleinste afstand tot de zon wordt 28 november verwacht.

In november en december gaan ook de Venus Express en Proba-2, ISON waarnemen.


Er ontsnapt steeds meer stof en gas van de ongeveer vijf kilometer grote, ijsachtige komeet, waardoor zich een staart
heeft ontwikkeld. ISON nadert het punt dat bevroren water in dampvorm overgaat en zijn activiteit kan hierdoor toenemen.
De meeste kometen ontwikkelen een staart als ze zich op ongeveer 450 miljoen kilometer afstand van de zon bevinden.

Uit de baan die ISON volgt wordt afgeleid dat hij nog niet eerder in het centrale deel van ons zonnestelsel
is geweest, waarschijnlijk komt hij uit de Oortwolk, hier bevinden zich heel veel kometen.
De Oortwolk omhult op een afstand van biljoenen kilometers ons zonnestelsel.

24 juli bevond de komeet zich op ongeveer 502 miljoen kilometer van de zon.

Op 26 december 2013 is de afstand tussen de aarde en de komeet het kleinst,
ongeveer 62 miljoen kilometer en kruist hij de baan van de aarde.

Op 8 mei was de afstand tussen de aarde en de komeet bijna 650 miljoen kilometer.

Met een snelheid van 77.000 kilometer per uur vliegt ISON op de zon af.

---

Uit onderzoek van waarnemingen van Deep Impact op 4 november 2010 blijkt dat Hartley 2 waarschijnlijk is ontstaan
toen twee kleinere komeetkernen, uit verschillende delen van het zonnestelsel, niet te hard
met elkaar in botsing kwamen en vervolgens één komeet vormden.

Op foto's die Deep Impact maakte, is te zien dat de ijzige kern van Hartley 2 de vorm van een bowlingkegel heeft,
met twee dikke uiteinden en een smaller middendeel.
De dikkere uiteinden van de komeet produceren veel minder CO2 dan het dunnere deel.
Dit komt waarschijnlijk door de verschillende samenstelling en ontstaansgeschiedenis van de twee kometen.

---

Deep Impact heeft op 4 november met een snelheid van 45.000 kilometer per uur op een afstand van ongeveer 700 kilometer de eerste opnamen van de komeet Hartley 2 gemaakt en terug naar aarde gezonden. De ruimtesonde zelf bevond zich op een afstand van ongeveer 37 miljoen kilometer van de aarde.

De komende drie weken wordt de komeet nauwlettend in de gaten gehouden.

Hartley 2 draait iedere zes jaar om de zon en bij iedere baan verliest de komeet een 1,5 meter dikke laag materiaal. Hartley 2 wordt dus steeds kleiner. Men denkt dat de komeet nog enkele honderden keren rondom de zon kan draaien en daarna verdwenen is.

De vorm en de structuur van de komeet zijn opmerkelijk, hij heeft de vorm van een twee kilometer grote pinda. Het oppervlak is aan de beide uiteinden van de komeet ruw, maar het middendeel is opmerkelijk egaal, waarschijnlijk heeft zich hier fijn materiaal van de komeet zelf verzameld.

Uit onderzoek met de infraroodspectrometer van Deep Impact blijkt dat de fonteinen van damp en stof grotendeels uit kooldioxide bestaan en niet uit verdampend waterijs. Per dag stuurt Deep Impact ongeveer tweeduizend beelden naar de aarde.

Rond de komeet glinsteren ook brokken ijs of sneeuw, sommige mogelijk zo groot als een basketbal, waar Deep Impact langs vloog. Het verschijnsel is nog nooit eerder gezien bij een komeet. Waarschijnlijk verdampen de sneeuwballen op tientallen kilometers afstand van de komeet.

---

Arecibo Planetary Radar heeft vanaf 24 oktober vier dagen opnamen gemaakt van de ruim twee kilometer grote, kegelvormige komeet Hartley 2. De kleinste afstand tot de aarde was ongeveer 18 miljoen kilometer.

Deep Impact zal de komeet binnenkort op een afstand van 700 kilometer bekijken. Het is nu bekend dat de ijskern van de komeet een doorsnede van ongeveer 2200 meter heeft en eens in de achttien uur ronddraait. Er zijn metingen verricht van de grootte, snelheid en bewegingsrichting van de deeltjes die de komeet uitstoot.

De opname is samengesteld uit 12 radaropnamen van de Arecibo Observatory's Planetary Radar van 25 tot 27 oktober.

---

De zon warmt de komeet Hartley 2 op, die nu steeds dichterbij komt. WISE maakte een foto van Hartley 2, een onderdeel van de EPOXI-missie, waarbij de Deep Impact op 4 november langs de komeet vliegt om gegevens te verzamelen.

Op 20 oktober staat de komeet het dichtst bij de aarde, de afstand is dan bijna 18 miljoen kilometer. Het is mogelijk om de komeet met het blote oog te zien, in het sterrenbeeld Perseus.

De foto rechts is gemaakt op 10 mei 2010 door de WISE.

---

De komende weken is een paar uur voor zonsopkomst komeet McNaught C/2009 R1 te zien, ontdekt op 9 september 2009 door Robert McNaught. Op het noordelijk halfrond is de komeet laag in het oosten of noordoosten met een verrekijker waarneembaar, maar als hij over een paar dagen de zon nadert en helderder wordt ook met het blote oog.

Kometen worden helderder als zij de zon dichter naderen, waardoor het ijs verdampt en een enorme wolk van waterdamp wordt gevormd, die het zonlicht weerkaatst. Soms ontstaat er ook een lange uitgestrekte staart.

Komeet McNaught trekt nu door het sterrenbeeld Perseus. Eind juni/begin juli bereikt hij zijn grootste helderheid, op 2 juli is de afstand tot de zon het kleinst. De komeet bevindt zich dan in het sterrenbeeld Voerman.

---

Deze week is aan de avondhemel een heldere komeet waar te nemen.
Komeet C/2007 N3 Lulin werd in juli 2007 ontdekt in een Taiwanese sterrenwacht.

Op 24 februari is de kleinste afstand tot de aarde ongeveer 60 miljoen kilometer.
Door de opwarming van zijn ijzige oppervlak komt er steeds meer waterdamp, gas en stof vrij.

Uit waarnemingen van de Swift-telescoop blijkt dat Lulin op dit moment
ongeveer 3 kubieke meter water per seconde vrijkomt. Door de ultraviolette straling van
de zon wordt de waterdamp afgebroken tot waterstofatomen en hydroxylmoleculen,
die weer worden gescheiden in zuurstof- en waterstofatomen.


De opvallend groene kleur van de komeet wordt veroorzaakt door de aanwezige
cyanide- en tweeatomige koolstofmoleculen. Om de groene kleur en de staart
van de komeet te kunnen zien, is een redelijk grote telescoop nodig.

C/2007 N3 Lulin is aan het begin van de avond zichtbaar in het sterrenbeeld Leeuw,
niet ver van Saturnus. Later op de avond staat Lulin hoger aan de hemel, en is beter zichtbaar.
De periode van zichtbaarheid duurt tot het einde van de maand, daarna begint het maanlicht te storen.

---

Verder onderzoek van stofdeeltjes van de komeet Wild 2, die in 2004 door Stardust
zijn verzameld, duidt erop dat de oermaterie waaruit de hemellichamen van het zonnestelsel
zijn ontstaan, meer door elkaar geschud zijn dan wordt aangenomen.

De komeet, uit de buitenste delen van het zonnestelsel, blijkt kristalletjes te bevatten
die veel dichter bij de zon moeten zijn ontstaan.
De samenstelling lijkt erg op die van planetoïden en de zon.


Dit klopt niet met de gedachte dat de materie waaruit het zonnestelsel is ontstaan
steeds op ongeveer dezelfde afstand tot de zon is gebleven. Het lijkt er op dat materie
uit de binnenste delen van het zonnestelsel in de loop van de miljarden jaren tot op
grote afstand van de zon is terechtgekomen. Het gevolg hiervan is dat het materiaal waaruit kometen
bestaan waarschijnlijk minder op de oermaterie van het zonnestelsel lijkt dan men had gedacht.

---

De Poolse amateur-kometenjager Arkadiusz Kubczak ontdekte onlangs voor de derde keer
een komeet op beelden, die met de coronagraaf van de zonnesatelliet SOHO waren gemaakt.

Wat hij toen nog niet wist, was dat het een speciale was,
het was de duizendste Kreutz-komeet die met SOHO is opgespoord.


Kreutz-kometen zijn kleine komeetjes die in banen om de zon draaien.
Daarbij naderen ze de zon tot op ongeveer anderhalf miljoen kilometer.

---

De onopvallende komeet Holmes is in de afgelopen dagen in korte tijd
ongeveer een miljoen keer zo helder geworden, normaal heb je
een forse telescoop nodig om de kleine komeet te onderscheiden.

Nu is hij met het blote oog zichtbaar als een wazige ster in het sterrenbeeld Perseus.
Komeet 17P/Holmes werd op 6 november 1892 ontdekt, vermoedelijk tijdens een
soortgelijke uitbarsting en had een jaar later opnieuw een helderheidsopleving.

Tientallen jaren lang is de komeet daarna onvindbaar gebleven, totdat hij in 1964
werd herontdekt. Hij draait eens in de zeven jaar om de zon, op een gemiddelde afstand van
ruim 300 miljoen kilometer. Het is niet zeker hoe de enorme helderheidsuitbarsting is ontstaan.
Mogelijk is de komeet, een kleine, poreuze klomp van ijs en gruis, opengebarsten,
waardoor plotseling veel meer ijs verdampt dan normaal.


In Nederland is komeet Holmes bij helder weer vrijwel de gehele nacht zichtbaar.
De kleur van de komeet is geel-wit, wat wijst op lichtverstrooiing door stofdeeltjes
en niet door plasma, dit zou een groene of blauwe kleur opleveren.

Dit is vastgesteld door spectroscopisch onderzoek. Plasma wordt snel van de komeet weggevoerd
door de zonnewind, terwijl stofdeeltjes zich veel langer verspreiden door stralingsdruk.
Hierdoor neemt de helderheid traag af. Zeer langzaam zal de coma van de komeet zich uitstrekken.
Deze coma kan het best bekeken worden met een verrekijker of telescoop.

---

Komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, het doel van de Rosetta-missie van de ESA,
heeft een staart die voornamelijk uit grote stofkorrels bestaat.
De waarnemingen zijn o.a. verricht met behulp van Very Large Telescope.

De resultaten laten zien dat de komeet anders is dan verwacht.
De komeet is waargenomen op het moment dat de ijsbal bijna op de
verste afstand van de zon staat, ongeveer 700 miljoen kilometer en niet actief is.

De ontdekking van een staart had men niet verwacht. Vermoedelijk gaat het om stofkorrels,
die in de loop van de afgelopen decennia van de komeetkern zijn losgeraakt.
De zwakke stofstaart strekt zich over meer dan 500.000 kilometer uit. De gewone komeetstaart
zal 67P/Churyumov-Gerasimenko pas ontwikkelen als de afstand tot de zon korter wordt.


De komeet heeft een onregelmatige vorm en een gemiddelde doorsnede van 4.6 kilometer.
De ijsbal draait in 12 uur en 49 minuten rond zijn as. De structuur van de komeet is afhankelijk
van de afstand tot de zon. Het is belangrijk te begrijpen hoe de komeet zich ontwikkelt,
qua vorm en structuur tijdens zijn omloopbaan rond de zon, zodat men een gedetailleerd model
van de komeetkern kan maken. Dit is nodig voor de aankomst van de Philae-lander van de Rosetta
in 2014 een zachte landing op het komeetoppervlak moet gaan uitvoeren.

Recente onderzoeken gaven aan dat de komeet een sterk gelaagde structuur heeft.
Gedetailleerde theoretische modellen laten een nieuw beeld van de komeet zien, een komeet
die is opgebouwd uit luchtige en grotere deeltjes die rijk zijn in silicaten en organische materialen
en veel minder ijs bevatten dan voorheen is aangenomen. Dit model komt overeen
met wat Deep Impact heeft aangetroffen bij de komeet 9P/Tempel 1.

---

McNaught wordt nu erg moeilijk waarneembaar, aangezien de afstand tot de zon te klein wordt.
Maar dankzij de SOHO kunnen we McNaught tussen 12 en 16 januari blijven volgen,
waarschijnlijk zullen de stofdeeltjes die de kern verlaten nog meer zonlicht reflecteren

Het is ondertussen bevestigd, dat de komeet McNaught tot de top vijf
van de helderste kometen sinds tientallen jaren behoort.
Later keert McNaught de zon de rug toe om weer naar
de buitenste regionen van het zonnestelsel te verhuizen.

---

De Spitzer Space Telescope heeft een foto gemaakt van de komeet 73P/Schwassman-Wachmann 3.
De infrarode foto laat verschillende delen en een spoor van brokstukken van de komeet zien.
Sinds 1995 is de komeet al aan het uiteenbreken. Sterrenkundigen denken dat de buitenste laag
van de komeet door de hitte van de zon is gebarsten.


Er zijn op dit moment meer dan 60 delen van de komeet 73P/Schwassman-Wachmann 3 op weg naar de aarde.
Ze zijn met een verrekijker al te zien, rond middernacht en in de late nanacht.
De snelheid bedraagt 18.000 kilometer per uur, maar vanaf de aarde lijken ze, door de draaiing van
de aarde, een snelheid van 57.000 kilometer per uur te hebben.

Op de foto van de Spitzer Space Telescope zijn 45 stukken te zien van de komeet.
Doordat Spitzer in infrarood kijkt, kon de telescoop de warme stoffige delen van de komeet goed zien.

De komeetstukken B en C zijn vannacht 12/13 mei in het oosten te zien.

Als de komeet Schwassmann-Wachmann het niet overleeft, zal zijn catalogusnummer 73P - de P staat voor periodiek,
officieel veranderd worden in 73D - staat voor desintegrated - ofwel exit komeet.

---

De Hubble Space Telescope heeft opnamen gemaakt van de uiteenvallende komeet Schwassmann-Wachmann 3.
De broze, ijzige komeetkern is inmiddels in ruim veertig losse brokstukken uiteengevallen,
die als een trein hun baan rond de zon vervolgen.

Tussen 10 en 14 mei bereiken de mini-komeetjes hun kleinste afstand tot de aarde, ongeveer 11,7 miljoen kilometer.
Op 7 juni wordt de kleinste afstand tot de zon bereikt. Sterrenkundigen over de hele wereld houden SW-3
nauwlettend in de gaten, met telescopen op de grond en in de ruimte.

Men hoopt op die manier meer inzicht kan te krijgen in de opbouw van de komeetkern.
Door het uiteenvallen van de komeet komt komeetijs aan het oppervlak, wat tot een toename in de activiteit
en de helderheid van de komeet kan leiden.


De mini-komeetjes op de Hubble-opnamen van 18-19-20 april,
zijn snel verdampende ijsklompen met afmetingen van enkele tientallen meters.
Eind mei draait de aarde door deze stofdeeltjes heen en misschien kunnen we dan veel mooie meteoren zien.

De SW-3 werd in mei 1930 ontdekt door de Duitse astronomen Schwassmann en Wachmann.
De komeet draait in 5,4 jaar in een baan tussen de aarde en Jupiter om de zon.

In 1996 werd ontdekt dat de kern, die een doorsnede van enkele kilometers had, in 5 stukken uiteen was gevallen.
In 2001 zag men er nog maar 3, maar in maart dit jaar werd ontdekt dat de komeet bezig was geheel uiteen te vallen.

Er zijn nu al meer dan 40 stukken gezien en niemand weet hoeveel het er zullen zijn als
de komeettrein rond 7 juni zijn kortste afstand tot de zon bereikt,
en hoe helder de komeetstukken zullen zijn als ze tussen 11 en 14 mei langs de aarde komen.

---

Astronomen zoeken ook mee naar kometen.
Sinds mei 1999 worden de LASCO-opnamen vrijwel direct op internet gezet
en kan iedereen naar kometen zoeken.
Elk half uur worden er opnames gemaakt.

Meer dan driekwart van al deze kometen wordt niet ontdekt door beroepsastronomen
maar door amateurs die via internet SOHO-opnamen bestuderen.

Dat is belangrijk omdat het opsporen van zulke kometen veel tijd kost die de
SOHO-onderzoekers zelf niet hebben.

De duizendste komeet bij de zon is ontdekt door de Italiaanse student Toni Scarmato
hij vond de kometen 999 en 1000 in één en dezelfde foto.